تیشه بر ریشه فرش تبریز از خودی ها تا نخودی ها

به گزارش ارک خبر، این نشست که به همت انجمن روابط عمومی های استان برگزار شد فرصتی برای بیان سرگذشت فرش تبریز ازجایگاه دیروز تا چالش های امروز بود.

رئیس بنیاد ایران شناسی استان آذربایجان شرقی در این نشست با اشاره به جایگاه فرش در ادبیات فرهنگ و تاریخ ایران آن را نشانگر مردمی بودن، ریشه‌داری و اصالت این هنر در مرز و بوم ایران دانست.

محمود رفوگر حق استاد نام آشنایی فرش تبریز نیز با بیان اینکه صحبت در حوزه فرش تبریز بسیار حساس و سخت است گفت: به اعتقاد من کارگاه‌های فرشی که در قدیم در تبریز دایر بود دایره المعارفی از رشته‌ها  و مفاهیم مختلف و مرتبط با هنر و صنعت فرش بودند.

وی با بیان این پرسش که آیا میراث دار خوبی برای این میراث ارزشمند یعنی فرش و جایگاه آن در دنیا بوده‌ایم یا نه گفت: پاسخ به این سوال بسیار مهم و قابل تامل است.

وی تاکید کرد: فرش تنها یک هنر نیست، بلکه سرمایه ای معنویست و باید به چرایی شرایط و وضعیت امروز آن پرداخت.

محمود روفو گر حق تاکید کرد :مشکل اصلی در صنایع دستی و فرش نبود فرهنگ سازی در حوزه مصرف است علاوه بر این فرهنگ سازی در نوع نگاه به این هنرو صنعت بسیار حائز اهمیت است. متاسفانه آنچه امروز شاهدیم عدم استقبال نسل جوان از این هنر برای انتقال تجربیات دانش و دانسته‌های نسل گذشته به آینده است.

استاد ماندگار حوزه فرش با تاکید بر اینکه متاسفانه در حال حاضر با مشکل نبود و کمبود بافنده مواجهیم گفت: فاصله اساسی و عمیقی بین هنرمند و انتقال تاریخ و آموزش فرش تبریز به نسل حاضر وجود دارد.

استاد حوزه فرش با بیان اینکه معتقدم در بحث حمایت‌های دولتی راه را به اشتباه رفته‌ایم گفت: باید تسهیلات و حمایت‌ها بر اساس کارگاه‌های متمرکز و نه تک بافی باشد تا بتواند اثربخشی بلند مدت را به دنبال داشته باشد.

وی افزود :در غیر این صورت دو لبه شمشیری که یک لبه آن دلالی و لبه دوم آن بیکاری است را برای تیغ زدن به ریشه فرش تیز کرده ایم.

وی ادامه داد: پرداخت تسهیلات به تک بافی ریشه و علت به خاک سیاه نشستن صنعت قالی بافیست چرا که تضمینی برای تداوم فعالیت خود ندارد وراه حل نهایی برای برون رفت از شرایط فعلی برگشت به حالت تولید کارگاهی و متمرکز است.

تحریم فرش، تحریم هنر و غیر منطقی است

این استاد کهنه کار تصریح کرد: در هیچ کجای دنیا هنر را تحریم نمی‌کنند.

وی با اشاره به تحریم‌های اعمال شده برای فرش گفت: به عنوان یک دوستدار این هنر می‌گویم هیچ سیاست مداری حق ندارد هنر را به عنوان یک مفهوم متعالی تحریم کند.

ضرورت راه اندازی پویشی برای اعتراض به تحریم هنر فرش

وی با اشاره به جایگاه والای فرش ایرانی در ادبیات و سینمای جهان گفت: لازم است تا پویشی با این مفهوم که هیچکس حق ندارد هنر و هنرمند را تحریم کند و محکومیت تحریم ها برای یک هنر ارزشمند همانند فرش راه‌اندازی شود چرا که تحریم یک هنر علاوه بر ظلم به هنر بسیاری را از لذت بهره مندی از هنر بی‌نصیب  می کند.

رفوگرحق در ادامه با ابراز تاسف از تولید کارهای بازاری بدون توجه به ریشه‌های فرهنگی و اصالت و هویت‌ فرش تبریز گفت: واقعیت اینست که داریم شناسنامه خودمان را به آتش می کشیم و بازگشت به سبک هنر ریشه دار راهگشای چالش حاضر است.

وی گفت: باید عقبگردی نه از نوع برگشت به گذشته بلکه نگاهی به گذشته داشته باشیم تا از داشته‌هایمان حفاظت کنیم.

کنار رفتن استاد کاران خسرانی بر صنعت فرش تبریز

وی ادامه داد:بزرگترین خسارت به صنعت فرش در حال حاضر ریزش نیروی ماهر است و  باعث تاسف بگویم استادکارهای فرشی را می شناسم که مجبور شده اند تا تا در کاری غیر از تخصص خودشان همانند رانندگی فعالیت کنند.

وی تاکید کرد: نباید فراموش کرد این فرد یک سرمایه ملی و معنویست که باید مورد توجه و حمایت قرار گیرد.

زنگ خطر کاهش سرمایه گذاری در بخش فرش تبریزسطوتی تاجر و تولید کننده فرش های نفیس نیز در این نشست با اشاره به دریافت استاندارد فرش توسط واحد تولیدی اش گفت:بزرگترین نتیجه این اتفاق اعتماد مشتری است.

وی با ابراز تاسف از شرایط کنونی فرش تبریز گفت: متاسفانه شاهدیم که مسیر سرمایه و سرمایه‌گذاری در تبریز از سمت فرش به طرف ملک جابجا و تغییر کرده است و بی شک در دراز مدت نتیجه‌ای جز ضعف این صنعت ،هنر را به دنبال نخواهد داشت.

انحراف فرش تبریز از اصالت

مجید سلامت طراح ومدرس فرش نیز با اشاره به تغییر متولی حوزه فرش از میراث فرهنگی به صنعت و تجارت گفت: واقعیت این است برای معرفی ظرفیت‌های یک جامعه نیازمند معرفی صنایع دستی و هنرهای دستی آن هستیم اما آنچه شاهدیم حمایت‌ها از صنایع دستی و فرش در مسیر درستی هزینه نمی‌شود چرا که مدیریت‌ها کورکورانه و چشم بسته است.

وی تاکید کرد: لازمه توسعه تجارت ارتباط با دنیاست و نمی‌شود با اکتفا به چند کشور عربی مشکل صادرات را حل کرد.

وی افزود: در کنار تمام مشکلاتی که برای صادرات وجود دارد نباید فراموش کرد که در حال حاضر فرشی با کیفیت برای صادرات به اروپا و آمریکا نداریم.

وی افزود: متاسفانه تبریز در مسیر فرش به بیراهه می‌رود و جدا از هویت ،تاریخ و اصالت خود تنها به سلیقه بازار اکتفا کرده است مسئله ای که نه نیاز مخاطب و نه خواسته آن را به درستی نمی‌شناسد.

وی بر برگزاری دوره‌های توان افزایی و آموزش در حوزه بایدهای فرش تبریز، جایگاه، تاریخ، اصالت و بایدهای آن تاکید کرد.

چالش تعدد تشکل های مرتبط با فرش

مهدی قدس  از تولید کنندگان  فرش تبریز بزرگترین مشکل فرش را عدم مدیریت واحد دانست و افزود: فرش مانند یک فرزند یتیم است که ده‌ها پدر و مادر و قیم و وسیع دارد.

وی ادامه داد:جای تاسف است که برای آش جشنواره برگزار می‌شود ولی روز ملی فرش با کمترین خبر و رویداد وتنها محدود به نشست‌های با حضور همکاران می گذرد.

وی موازی کاری و تعدد تشکل‌های مرتبط با حوزه فرش را از دیگر دلایل تداوم شرایط اسفناک فعلی  فرش دانست و گفت:متاسفانه در بازارتبریز  هم شاهدیم که فرش فروشی‌ها جای خود را به میوه و پارچه فروشی‌ها دادند و همین نکته نشانگر عمق فاجعه‌ای است که دارد برای فرش تبریز اتفاق می‌افتد.

کم کاری در حوزه فرهنگی برای فرش تبریز

احباب از فروشندگان فرش تبریز با انتقاد از نگرشی که فرش تبریز را حتی در شهر و خاستگاه خودش نیز مهجور و مظلوم کرده است گفت :در بحث فرهنگی واقعاً کم کار کرده‌ایم.

وی با اشاره نبود المان‌هایی در سطح شهر که نشانگر شهر فرش تبریز باشد خاطر نشان کرد: در شهری که عنوان فرش و پایتخت فرش را یدک می‌کشد هیچ المان و نشانه‌ای از اهمیت فرش در این شهر وجود ندارد. آیا میهمانان این شهردر زمان حضورشان در تبریز احساس می‌کنند که به یک شهر جهانی فرش پای گذاشته‌اند؟!

وی ادامه داد: قول و وعده بسیار بوده اما در مقام عمل شاهدیم که عده ای  عامدانه به دنبال حذف فرش تبریز هستند.

وی اظهار داشت: نمی‌شود در حوزه فرش سلیقه‌ای عمل کرد.

اما حقیقت این است که وقتی پول برای ما تصمیم می گیرد یعنی تحمیل بازار و اندیشه افرادی که هیچ تخصص و سلیقه ای در حوزه فرش ندارند.

ضروری است تا در مقطع کنونی به اصالت فرش تبریز بازگردیم.

فرش تنها هنر نیست

وی با بیان اینکه دشمن به نقاط ضعف و قوت ما واقف است گفت: دومین مورد تحریم برای ایران فرش است که بیش از ۱۵ میلیون نفر از طریق آن ارتزاق می کنند مساله ای که متاسفانه مدیران داخل کشور به اهمیت آن واقف نیستند.

نبود اراده و همت برای احیا جایگاه فرش تبریز

محمد باقر واصلی پژوهشگر توسعه نیز در این گردهمایی با اشاره به اهمیت توسعه پایدار گفت: متاسفانه در تبریز همت و اراده برای توسعه پایدار کم است.

وی تصریح کرد: انتقال تجربه و سرپا نگه داشتن این صنعت نیازمند توجه ویژه از سوی هنرمندان و مدیران است.

وی خواستار راه اندازی هنرستان فرش در تبریز شد و افزود: این کار می تواند بسیاری از مشکلات موجود فرش تبریز درحال حاضر را کاهش و حتی حذف کند.

وی تاکید کرد: اقتصاد داخلی مهم، کشدار و نجات دهنده است.

وی پیشنهاد کرد:اتحادیه فرش باید برای بهبود شرایط اقتصاد فرش تبریز از داخل شروع کند و نباید آرمانی فکر کرده و منتظر رفع تحریم‌ها باشد چرا که این مسئله موردی حاکمیتی است و نمی‌شود با امید به رفع آن در آینده نزدیک فرصت‌ها را از دست داد.

ضرورت ورود نمایندگان به احیا و حل مشکلات فرش تبریز

این پژوهشگر توسعه افزود: نمایندگان جدید استان باید مساله فرش تبریز را در اولویت کاری خود قرار دهند و اصحاب رسانه با مطالبه گری پیگیر اقدامات انجام گرفته در این حوزه برای بهبود شرایط تولید و بازار فرش تبریز شوند.