جزئیات طرح‌های توسعه‌ای مناطق آزاد

اکبر ترکان در حاشیه همایش حمل و نقل صادراتی در جمع خبرنگاران گفت: آنچه که امروز به عنوان انتقاد از مناطق آزاد کشور مطرح می‌شود، همان سیاست‌هایی است که رئیس‌جمهور دو سال قبل، برای اجرا ابلاغ کرده بود.

مشاور رئیس جمهور افزود: تا به امروز دستاوردهای متعددی در حوزه مناطق آزاد به‌دست آمده است که امیدواریم با سیاست‌های ابلاغی رئیس‌جمهور بتوانیم سرانجام خوبی را برای مناطق آزاد رقم بزنیم، این در شرایطی است که در دو سال گذشته مناطق آزاد کشور به ریل اصلی خود بازگردانده شده‌اند.

وی تصریح کرد: سیاست جدی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه کشور، ایجاد سکوهای صادرات است که امسال دو سکوی صادراتی شلمچه و ماکو افتتاح شده‌اند و هم‌اکنون نیز پایانه صادراتی سرخس در دست ساخته بوده و منطقه آزاد ارس نیز در حال توسعه است.

ترکان در ادامه به برنامه دولت برای ایجاد مناطق آزاد جدید اشاره و خاطرنشان کرد: انتخاب این مناطق براساس رویکرد گسترش صادرات به کشورهای همسایه است، چرا که فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، بازارهای جهانی دارند و باید برای کالاهای صادراتی به کشورهای همسایه بازارسازی کرد.

رئیس دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اظهار داشت: بازار کشورهای همسایه، بازار کمی نیستند، لذا منطقه آزاد مهران به عنوان سکوی صادراتی به عراق تعیین شده و منطقه «بانه-مریوان» نیز برای گسترش صادرات به اقلیم کردستان طراحی شده است، ضمن اینکه منطقه آزاد اردبیل برای کار با جمهوری آذربایجان و اینچه‌برون برای کار با قزاقستان و ترکمنستان ایجاد خواهد شد.

وی، منطقه آزاد جاسک را پایانه دوم صادراتی کشور عنوان و خاطرنشان کرد: با نظر شخص رئیس‌جمهور، قرار است این منطقه آزاد، صادرات نفت در دریای عمان را ساماندهی کند.

ترکان، سهم مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را از کل صادرات کشور، ۷۰ درصد عنوان و خاطرنشان کرد: در دو سال اخیر ساخت چندین فرودگاه و بندر خشک در مناطق آزاد آغاز شده، ضمن اینکه پایانه صادراتی ماکو نیز به اتمام رسیده است.

وی اظهار داشت: در هندورابی یک فرودگاه و بندر در دست ساخت است و در قشم نیز بندر توسعه‌ای را در دست ساخت داریم که می‌تواند تحول‌آفرین باشد؛  البته بندر کاوه در خلیج‌فارس نیز از گذشته در دست ساخت بوده است.

رئیس دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خاطرنشان کرد: در کیش ساخت یک بندر ۳۷ هزار تنی در دولت یازدهم آغاز شده است و در جزیره هندورابی نیز یک فرودگاه و بندر جدید در دست ساخت داریم که امسال ساخت باند فرودگاه تمام می‌شود.

ترکان گفت: در چابهار نیز به غیر از فرودگاه کُنارک، یک فرودگاه مستقل در داخل این منطقه آزاد ایجاد خواهد شد.

ترکان همچنین در همایش حمل و نقل صادراتی با اشاره به ایجاد پارک های لجستیکی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور گفت: در سیرجان و سلفچگان پارک لجستیکی ایجاد شده و البته برخی از بنادر نیز خود نوعی پارک لجستیکی به شما می آید که نمونه آن بندر شهید رجایی است که در خط دوم عملیاتی خود، به عنوان یک پارک لجستیکی عمل می کند.

مشاور رئیس جمهور افزود: البته برخی از بنادر خط سومی هم دایر کرده اند که در حوزه صادرات و تولید کالاهای صادراتی فعالیت می‌کند؛ به نحوی که این نقش در سرخس و دوغارون به لحاظ صادراتی بسیار موثر است.

وی تصریح کرد: البته برخی از زیربناها نیز ایجاد شده اما متاسفانه بنگاه هایی که متناسب با آن وارد عمل شوند هم اکنون در کشور وجود ندارد که ممکن است عدم وجود آنها ناشی از شرایط تحریم باشد؛ لذا در وضعیت جدید بین المللی ایران امیدواریم بتوانیم نقش خوبی برای پارک های لجستیکی تعریف کنیم؛ همانطور که هم اکنون برخی از مناطق ویژه اقتصادی چنین نقشی را به خوبی ایفا می کنند.

به گفته ترکان انزلی با تکمیل بندر کاسپین خود این هویت را خواهد داشت که نقش لجستیکی قابل دفاعی را ایفا کند. اما آن دسته از مناطق آزادی که در زنجیره صادراتی قرار دارند نیز تاکنون توانسته اند به خوبی نقش آفرین شوند که نمونه آن هم در شلمچه و ماکو قابل مشاهده است که سکوهای منظم پاکیزه و با حساب و کتابی برای صادرات به وجود آورده اند.

مشاور عالی رئیس جمهور در ادامه به ایجاد یک پارک صادراتی ۱۲ هکتاری در ماکو اشاره و خاطرنشان کرد: به تازگی صد هکتار زمین نیز از سوی بخش خصوصی تحویل گرفته شده تا پارک های صادراتی را توسعه دهند، ضمن اینکه مزیت های جغرافیایی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران اگرچه در دنیا یک مزیت است اما نباید صرفا به آنها متکی بود و بنابراین باید مزیت های جدید نیز ایجاد کنیم.

رئیس دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خاطرنشان کرد: بسیاری از سرمایه گذاری های خوب نیز در حوزه های مختلف حمل و نقلی طی سال های گذشته انجام شده اند که نمونه آن خط سراسری راه آهن است که از سرخس تا بندرعباس کشیده شده است ولی مزیتی که این خط آهن برای ما بوجود آورده قطعا همیشگی نیست.

وی در ادامه با اشاره به ۱۶۰ لکه و منطقه هوایی ممنوعه،  خاطرنشان کرد: به دلیل شرایط جنگی برخی از کریدورهای هوایی کشور به لحاظ امنیتی ممنوعه اعلام شده بودند در حالی که سازمان هواپیمایی کشوری با هماهنگی دستگاههای مربوطه، محدودیت آنها را برداشته اند و البته امیدواریم که با کوشش خود در کنار توجه به مباحث امنیتی، به غیرممنوعه کردن این کریدورهای هوایی ادامه دهند.

به گفته ترکان بخشی از این دالان ها ترانزیتی را دالان های کابلی تشکیل می دهند که بسیار ترانزیت سودآوری دارند و حمل و نقل آی تی را انجام می دهند. ضمن اینکه حمل و نقل لوله ای نیز یکی از زمینه های خوب ترانزیت برای کشور است که باید توسعه یابد همانطور که خطوط نکا به جاسک و سرخس به جاسک هنوز ساخته نشده اند و طبق دستور رئیس جمهور قرار است پایانه دوم صادرات نفت از خلیج فارس به دریای عمان بیاید که محل احداث این پایانه در جاسک انتخاب شده است.

دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تصریح کرد: هم اکنون باید خطی از گره به جاسک برای صادرات نفت بسازیم ضمن اینکه همزمان با این، دو کریدور مهم یکی در شرق و دیگری در غرب ایران در حال احداث است.

وی ادامه داد: یک کریدور رقیب برای ترانزیت ایران، کریدور گوادر- قره‌قم-کاشقر به شمار می‌آید که از پاکستان به چین می رود و با سرمایه گذاری ۴۶ میلیارد دلاری چینی ها در حال انجام است؛ اما در عین حال می‌تواند رقیبی برای کریدورهای ترانزیتی ایران باشد و به نوعی ایران را دور می‌زند.

ترکان گفت: کریدور دیگری که در فاو در دست ساخت است و به نوعی رقیب کریدورهای ترانزیتی ایران به شمار می رود، از سوی عراق در خور عبدالله تدارک دیده شده است که بندری صد میلیون تنی را در حال ساخت دارد و قرار است موج شکن هایی به طول ۱۰ و ۱۵ کیلومتر در آن ساخته شود که بر این اساس به این کریدور کانال سوئد خشک می گویند.

مشاور عالی رئیس جمهور اظهار داشت: هم اکنون عراق با احداث این بندر در ساو و اتصال آن به مدیترانه عملکردی موازی کانال سوئد را آغاز خواهد کرد و البته رقیب ایران هم خواهد شد. در حالی که باز هم تصور ما بر این است که مزیت های جغرافیایی ایران می تواند در رقابت برنده شود اما باید به موقع پروژه های مربوط به ان را بسازیم.

وی گفت: در دنیا حمل و نقل کانتینری تغییر شکل داده و کشتی های کانتینری TEU ( واحد شمارش کانتینر) دو هزار جایخود را به کشتی های کانتینری ۵ هزار TEU داده است که ایران نیز باید به تناسب این تغییر خود را سازگار کند.

رئیس دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی افزود: ایران نیز البته باید استراتژی اقتصاد دریامحور را پیش برد و اقتصاد سواحل را احیا کند. این در شرایطی است که در دنیا مادرپورت هایی ایجاد شده اند که کار ترانزیت را با استفاده از کشتی‌های غول پیکر، ساماندهی می‌کنند. بر این اساس قرار است یک مادرپورت در سواحل مکران یا عمان ایجاد شود که هم عمان و هم ایران در تلاش هستند تا این مادرپورت را به نام خود ایجاد نماید. پس نباید از گردونه رقابت با عمانی ها عقب بمانیم.

منبع: خبرگزاری مهر