بایدها و نباید های روزه داری برای بیماران دیابتی
پایگاه خبری ارک :
ماه رمضان ماه روزه و خودسازی است و معمولا افراد جز آنانی که شرایط و توان روزه گرفتن را ندارند، می توانند روزه داری کنند ، اما در میان افراد، بیماران دیابتی نیز هستند که شرایط خاص خود را برای روزه داری دارند.
اگر چه بسیاری از بیماران دیابتی از روزه داری براساس قوانین شرع معاف هستند؛ اما بسیاری از آنان این معافیت را نمی پذیرند و علاقه مند به روزه داری در این ماه مبارک هستند .
عالمه فرجی کارشناس تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مازندران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: نخست از همه، به بیماران دیابتی و همه بیماران دیگر توصیه می شود بدون راهنمایی پزشکی لازم ، شروع به روزه داری نکنند؛ چون این در مواردی می تواند منشاء بروز عوارض نگران کننده در آنان باشد.
وی ادامه داد: پس بهتر است قبل از حلول ماه مبارک رمضان توصیه و راهنمایی های لازم برای ورود به روزه داری، از گروه مراقبین بهداشتی و پزشکی خود دریافت کنند.
**آمادگی قبل از روزه داری
این کارشناس تغذیه خاطرنشن کرد: افراد مبتلا به دیابت قبل از روزه داری باید مواردی چون تنظیم برنامه غذایی، تنظیم برنامه دارویی برای روزه داری، تشویق به ادامه فعالیت فیزیکی مناسب ، شناسایی و آموزش علائم خطر در موارد هایپوگلیسمی «افت قندخون» و کمبود آب بدن و سایر عوارض احتمالی را رعایت کنند.
**چه کسانی نباید روزه بگیرند؟
فرجی با بیان اینکه همه دیابتی ها نمی توانند در ماه رمضان روزه بگیرند، گفت: همه مبتلایان به دیابت نوع یک ناپایدار، بیماران مبتلا به دیابت نوع یک و دو که کنترل ضعیفی بر بیماری خود دارند، بیمارانی که به رژیم دارویی ، تغذیه ای و وزرشی روزانه خود بی توجه هستند، بیمارانی که مشکلات جدی نظیر فشارخون کنترل نشده و مشکلات قلبی دارند، نباید روزه بگیرند.
وی افزود: روزه داری به بیماران باسابقه ابتلا مکرر به کتواسیدوز دیابتی ، بیماران مبتلا به دیابت حاملگی، بیماران دیابتی با عفونت داخلی، بیماران دیابتی سالمند که عدم تمرکز و فراموشی دارند و بیمارانی که دو دوره یا بیشتر هایپوگلیسمی (افت قندخون) و یا هایپرگلیسمی (افزایش قندخون) را تجربه کرده اند، نیز اصلا توصیه نمی شود.
کتواسیدوز دیابتی به عارضه حادی گفته می شود که به دنبال کمبود انسولین و بر اثر افزایش هورمون های متقابل انسولین مثل گلوکاگن ایجاد می شود و با افزایش قندخون ، درد شکمی ، تهوع و استفراغ و بوی استون در تنفس بیمار همراه است.
فرجی از دیابتی های روزه دار خواست بی احتیاطی در زمان افطار نداشته باشند و به دلیل ولع مواد غذایی و جبران گرسنگی در پرخوری افراط نکنند چون این می تواند سبب هایپرگلیسمی و البته اضافه وزن شود .
وی به دیابتی های روزه دار توصیه کرد، مصرف مواد غذایی شیرین از جمله زولبیا و بامیه را محدود و در صورت تمایل شدید به مواد شیرین از شیرینی های مجاز رژیمی استفاده کنند.
کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان ساری با بیان اینکه بیماران دیابتی روزه دار بهتر است هنگام افطار با یک غذای ساده روزه را باز کنند، گفت : یماران دیابتی روزه دار هنگام افطار بهتر است پنیر و سالاد ، فرنی کم شیرین ، آبگوشت کم چرب و سوپ مصرف کنند و از خوردن غذاهای چرب و شیرین مانند زولبیا و بامیه و شربت های غلیظ و همچنین از نوشیدن آب سرد پرهیز کنند، چون علاوه بر ایجاد تشنگی در فرد ، موجب رقیق شدن اسید و آنزیم های گوارشی می شود و هضم و جذب مواد غذایی را مختل می کند.
وی درعین حال از آنان خواست تا شام را بلافاصله 1 تا 2 ساعت بعد از افطار صرف کرده و در وعده غذایی شام بیشتر از غذاهای دریایی به دلیل وجود امگا3 استفاده کنند و آخر شب نیز میوه بخورند.
فرجی با بسیار مهم دانستن وعده غذای سحری، گفت: در صورت نخوردن سحری ، روزه داری برای افراد دیابتی ممنوع است و لازم است برای پیشگیری از ضعف جسمی ، عدم تمرکز ، سردرد ، افت قند و فشار خون ، عصبانیت در طول روز و بی حوصلگی و تحریک پذیری از حذف وعده سحری جدا خودداری کنند .
وی در عین حال از دیابتی های روزه دار خواست تا از مصرف غذاهای دارای پروتئین تهیه شده در روغن زیاد خودداری کرده و از مواد غذایی با هضم طولانی تر مانند ترکیبی از غلات و حبوب از جمله استانبولی پلو، لوبیا پلو، عدس پلو و خورشت قیمه استفاده کنند.
فرجی همچنین به بیماران دیابتی روزه دار توصیه کرد از فاصله افطار تا سحر آب بنوشند تا بدن طی روز دچار کم آبی نشود .
**چگونه مقدار غذای مصرفی را با کنترل قندخون مدیریت کنیم ؟
کارشناس تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مازندران خاطرنشان کرد: اگر این روزه داران بعد از افطار احساس کردند قند خون شان بالاست در صورت امکان قندخون خود را اندازه گیری کنند.
وی افزود : اگر قند خوشنان بالای 250 میلی گرم در دسی لیتر بود باید از رژیم غذایی شب خود 20 درصد کم کرده و تا زمانی که قندخون آنان بالاست رژیم غذایی خود را بهتر کنترل کنند.
او ادامه داد: اگر هنگام سحر احساس کردند قندخون بالاست باید قندخون خود را اندازه کرده و در صورتی که بالای 200 میلی گرم در دسی لیتر باشد باید 20 درصد از مواد غذایی خود را کم کنند.
فرجی گفت : اگر قندخون هنگام سحر بالای 350 میلی گرم در دسی لیتر باشد توصیه می شود که اصلاً روزه نگیرند و با پزشک خود مشورت کنند .
** توصیه های دارویی
فرجی سپس از دیابتی های روزه دار خواست تنظیم و تطبیق دارویی را بر اساس تغییرات زمان خوردن غذا در ماه رمضان و میزان فعالیت فیزیکی انجام دهند .
وی گفت : به بیمارانی که رژیم سه بار تزریق انسولین برای پائین آوردن قندخون دارند توصیه می شود، یک تزریق انسولین کریستال قبل از افطار، یک تزریق انسولین کریستال قبل از سحر و یک تزریق انسولین ان پی اچ NPH در اواخر شب انجام دهند .
او افزود : افرادی که رژیم دو بار تزریق انسولین دارند می توانند انسولین ان پی اچ و رگولار ترکیبی را قبل از افطار و انسولین ان پی اچ و رگولار ترکیبی را قبل از سحر تزریق کنند.
این کارشناس تغذیه درباره بیمارانی که از داروهای خوراکی برای کنترل قندخون استفاده می کنند، گفت : تحقیقات مختلف نشان داده است که با تغییرات صحیح در مقدار داروهای پائین آورنده قندخون می توان خطر ابتلا به هایپوگلیسمی و هایپرگلیسمی را کاهش داد .
وی افزود : باید با پزشک مشورت شود و رژیم دارویی در ماه رمضان باید از نظر مقدار و زمان مصرف دارو تغییر کند و برای هر بیمار این تغییرات منحصر به فرد است و به شرایط شخصی و وضعیت پزشکی بیمار بستگی دارد.
** روزه داری و افت قندخون
کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان ساری درباره بیماران دیابتی روزه داری که به دلایلی مجبور به باز کردن روزه می شوند، گفت : هرگاه قندخون بیماران دیابتی کمتر از 60 و بالاتر از 300 باشد، روزه باید خاتمه یابد.
وی افزود : در صورت بروز احساس علائمی چون ضعف، بی حالی، سردرد، سرگیجه، تعریق و اختلال هوشیاری هنگام روزه داری در بیماران دیابتی باید بلافاصله قندخون آنان اندازه گیری شود و درصورت ملاحظه قندخون کمتر از 60 و بالای 300 باید روزه را با یک قاشق مرباخوری عسل یا دو حبه قند افطار کنند.
فرجی خاطرنشان کرد : بیماران دیابتی روزه دار باید در پنج نوبت قند خون خود را اندازه بگیرند و رژیم غذایی آنان باید همانند رژیم غذایی قبل از ماه رمضان باشد یعنی تنوع وتعادل را در غذا حفظ کنند.
7329/1654
