مزایای رفع تنگناهای دلاری/ نگاه سیاسی و اقتصادی روزنامه ها

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز یکشنبه 18 مهر 1395 خورشیدی در حوزه های سیاسی و اقتصادی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

** معاملات دلاری با ایران آزاد شد
وزارت خزانه داری آمریکا جمعه شانزدهم مهرماه با انتشار دستورالعملی تازه، ممنوعیت معاملات با ایران برپایه دلار را لغو کرد. بسیاری از روزنامه های امروز آزاد شدن معاملات دلاری با ایران و تاثیر آن بر بازارهای داخلی را تحلیل و بررسی کردند.
روزنامه «آرمان» در گزارش نخست خود نوشت: این تصمیم جدید که توسط دفتر کنترل دارایی های خارجی در وزارت خزانه داری آمریکا اتخاذ شده، موجب لغو محدودیت های معاملات خارجی با شرکت های ایرانی می شود که درکنترل افرادی هستند که همچنان در فهرست تحریم های آمریکا قرار دارند. دستورالعمل جدید وزارت خزانه داری چنین است که معاملات خارجی با نهادهایی که تمام یا بخشی از مالکیت آنها دراختیار افراد حاضر در فهرست تحریم ها قرار دارد، لزوما شامل تحریم های آمریکا نمی شوند. با وجود اجرای برنامه جامع اقدام مشترک درماه ژانویه 2016 که موجب لغو تحریم های ایران در ازای محدودیت برنامه هسته ای این کشور شده است، واشنگتن همچنان تحریم های خود را علیه افراد و شرکت های ایرانی خاصی حفظ کرده بود.
این روزنامه همچنین، در یادداشت «روزهای روشن اقتصاد ایران» به تاثیر این تصمیم بر اقتصاد ایران پرداخت. آرمان نوشت: این اقدام دولت آمریکا، درهای اقتصاد ایران را به روی کشورها و شرکت های اروپایی باز می کند. همان طور که می دانیم، شرکای عمده تجاری ما کشورهایی نظیر ایتالیا، آلمان، انگلیس، فرانسه و هلند بودند که پیش از اعمال تحریم های هسته ای، مبادلات بالایی را با آنها داشتیم. بنابراین، این اقدام تاثیر کم نظیری در شکوفایی اقتصاد ایران خواهد داشت و در جهت ارتباط بین المللی اقتصاد ایران قلمداد می شود. از سوی دیگر، این دستورالعمل سیگنالی را به شرکت های سرمایه گذاری خارجی ارسال می کند که سرمایه گذاری در ایران، بلامانع است. مضاف بر اینکه ما برنامه ششم توسعه را در پیش رو داریم و یکی از نیازهای اساسی اقتصاد ایران در شرایط فعلی، استفاده از سرمایه ها و تکنولوژی خارجی است. به همین جهت، با توجه به قدرت اقتصادی که ایالات متحده آمریکا دارد، امیدواریم که ارتباط اقتصادی ایران با جهان، از جمله اتحادیه اروپا که قدرت های اقتصادی بزرگی را شامل می شود، گسترش یابد.
روزنامه «اعتماد» نیز در گزارش خود چنین تحلیل کرد: امریکایی ها با این اقدام به بانک ها و شرکت های بزرگ دیگر چراغ سبز نشان دادند که تجارت با ایران دیگر ایمن است. اروپایی ها نیز با تصویب پیش نویس سند راهبرد اتحادیه اروپایی در قبال ایران به امریکا نشان دادند که اجرای برجام تنها در کلام نیست و باید سندی باشد که سرمایه گذاران، تجار و بانکدارها با مراجعه به آن از ایمن بودن حضور در بازارهای ایران مطمئن شوند. اگر در اروپا بسیاری از سیاستمداران ترجیح می دهند به اجرای آرام و بی دردسر برجام بپردازند تا از این طریق مسیر برای استفاده از حضور و نفوذ و قدرت ایران در منطقه برای حل بحران های منطقه ای هموار شود. در امریکا اما کنگره تا دندان مسلح به جمهوریخواهان تلاش می کند به هر سبک و سیاقی توافقی را که دولت دموکرات باراک اوباما به آن دست یافته تحت تاثیر قرار دهد.
«قفل تجارت دلاری شکست» عنوان گزارش «جهان صنعت» بود که در آن می خوانیم: از آنجایی که مدت ها بود ممنوعیت دلاری داشتیم از این نظر مشکلات بسیاری برای مبادلات تجاری داشتیم به خصوص در مورد بانک های کشورهایی مانند امارات که با آنها روابط حسنه داریم این قضیه بسیار جلب توجه می کرد چراکه برای برقراری روابط با آنها نیاز بود پول ما به درهم تبدیل شود و در نتیجه عملیات های بین بانکی از طریق صرافی ها صورت می گرفت. با این حال نکته مهم این است که باید منتظر عکس العمل بانک ها بمانیم و ببینیم که پس از این، چه واکنشی نشان خواهند داد زیرا بسیاری از بانک ها سختگیرانه عمل می کردند و به خاطر ضوابطی که وجود داشت حاضر به انجام این معاملات نبودند و اکنون که معاملات آزاد شده نیز باید منتظر بمانیم تا ببینیم آیا این سختگیری ها به پایان می رسد یا خیر. به عبارتی چنانچه بانک ها به سختگیری های خود پایان داده باشند به این معنی است که اگر فردی برود در یک کشور اروپایی و بخواهد به عنوان یک شرکت ایرانی ثبت شده پولی را به شرکتی دیگر در اروپا حواله کند باید ببیند بانک ها این عملیات را برایش انجام می دهند یا خیر.
جهان صنعت ادامه داد: اگر این قضیه شامل تمام عملیات مالی باشد گشایش بزرگی برای ما به همراه دارد ولی چنانچه شامل خدمات مالی باشد در این صورت تنها مسایل پولشویی و رعایت ضوابط FATF را دربر می گیرد که در این صورت ممکن است برای ما محدودیت هایی به همراه آورد. باید در نظر داشت وقتی به کشوری دیگر سفر می کنیم اگر تا 10 هزار دلار با خود به همراه داشته باشیم نیازی به اظهار نداریم اما حتی اگر یک دلار بیش از 10 هزار دلار با خود همراه داشته باشیم باید آن را اظهار کنیم و توضیح دهیم که منشا آن پول کجاست. بنابراین چنانچه این قضیه تنها خدمات مالی را در بر گیرد برای ما همراه با محدودیت خواهد بود. اما آنچه اهمیت دارد این است که چه معاملات مالی آزاد شده باشد و چه تنها خدمات مالی در هر صورت به نفع ما خواهد بود و وضعیت به وجود آمده نسبت به شرایطی که اکنون در آن هستیم نوعی پیشرفت محسوب می شود چراکه در هر صورت می تواند برای ما ثبات را به همراه داشته باشد و به بهبود وضعیت اقتصادی ما کمک شایانی کند.
«آمریکا کوتاه آمد» عنوان گزارش «ابتکار» بود. ابتکار به نقل از «هادی حق شناس» کارشناس اقتصاد نوشت: به نظر می رسد بخش نامه وزارت خزانه داری آمریکا مبنی بر اینکه معاملات دلاری به شرط اینکه وارد سیستم مالی آمریکا نشود بلامانع است به نوعی لغو تحریم های یک جانبه آمریکا بر علیه ایران است. نفت ایران بر مبنای دلار بر بازارهای جهانی عرضه می شود و ما در سال های تحریم، بخش بیشتر معاملات خود با کشورهایی مانند هند و چین را بر اساس پول ملی آنها انجام داده و در واقع پول ملی آنها را به ازای فروش نفت خود دریافت می کردیم.
«جمهوری اسلامی» نیز به نقل از یک کارشناس پولی و بانکی نوشت: پس از اجرای برجام اگرچه تمام محدودیت ها برای تبادلات مالی و بانکی میان ایران و سایر کشورها به جز آمریکا برطرف شد اما تحریم «یوترن» باقی مانده بود یعنی هر پولی از مبدا ایران یا به مقصد ایران اگر دلار بود باید ناگزیر به نیویورک می رفت و آمریکایی ها جلوی آن را می گرفتند. با تغییراتی که اکنون اتفاق افتاده در واقع این محدودیت و مانع برطرف شده است و آمریکا اجازه می دهد دلار به مقصد ایران یا از ایران میان کشورمان و هر کشور دیگری منتقل شود البته محدودیت تبادل با خود آمریکا همچنان باقی است.
خبر آزادشدن معاملات دلاری با ایران، افزون بر این در روزنامه های «ابرار اقتصادی»، «تفاهم»، «جهان اقتصاد»، «روزان»، «رویش ملت» و «شهروند» بازتاب داشت.

** سخنان روحانی در جمع ایرانیان ساکن در مالزی
«حسن روحانی» رییس جمهوری در ادامه سفر خود به آسیای جنوب شرقی صبح جمعه ویتنام را به مقصد مالزی ترک کرد. وی پس از دیدار با مقام های مالزی صبح امروز مورد استقبال نخست وزیر تایلند قرار گرفت. گزارش برخی روزنامه ها به دیدارها و سخنرانی های رییس جمهوری در این سفر اختصاص یافت.
روزنامه «فرهیختگان» در گزارش خود به سفر روحانی به مالزی و سخنان وی در جمع ایرانیان مقیم کوالالامپور توجه کرد. این روزنامه عنوان کرد: رئیس جمهوری، ایرانیان خارج از کشور را سرمایه ملی می داند که عامل پیوند منافع ملت ایران و کشوری که در آن زندگی می کنند هستند. او به این افراد یادآور شد که همه باید با اخلاق و رفتارمان از آبروی ایران و منافع مردم حراست کنیم چراکه وظیفه ای بزرگ است. روحانی در این دیدار با بیان اینکه اخلاق و رفتار به مراتب از علم مهم تر است، اولین وظیفه دولت را توهم زدایی بدخواهان نسبت به ایران، حکومت اسلامی و فرهنگ و جامعه ایران دانست؛ از جمله این توهمات می توان به ایران هراسی اشاره داشت که دشمنان نسبت به جامعه ایران می سازند و هرگز با واقعیات سازگار نیست.
«اطلاعات» نیز به آن بخش گفته های روحانی مبنی بر اینکه «می خواهیم با منطق و اخلاق توهم دنیا را نسبت به ایران بزدائیم» اشاره کرد و به نقل از وی آورد: اولین وظیفه ما توهم زدایی بدخواهان نسبت به ایران، حکومت اسلامی وفرهنگ وجامعه ایران است. دشمنان توهماتی نسبت به جامعه ایران، مثل ایران هراسی می سازند که هرگزبا واقعیات نمی خواند. باید با منطق واخلاق اسلامی وایرانی توهمات را ازبین ببریم. درزمینه هسته ای که دکترظریف بارمسئولیت سنگین ملی را به دوش کشیدند یکی ازکارهای اصلی ما توهم زدایی بود.
«تجارت» نیز گفته های رییس جمهوری در جمع نخبگان مالزی را بازتاب داد. تجارت به نقل از روحانی نوشت: باید در یمن و سوریه آتش بس برقرار شود و کمکهای انساندوستانه سریعا در اختیار مردم آن کشورها قرار گیرد. در منطقه نباید مرزهای جغرافیایی تغییر کند، تجزیه کشورها غلط و خطرناک است و می تواند مشکلات را چند برابر کند و جنگ های منطقه ای را دامن بزند. باید حاکمیت ملی کشورها محترم شمرده شود. نباید برای مردم منطقه از بیرون حکومت تعیین شود و هر فردی که با رای مردم به قدرت می رسد، باید مورد احترام همگان باشد.

** رسوایی تازه ترامپ
تارنمای روزنامه «واشنگتن پست» بامداد دیروز، یک فایل ویدئویی 90 ثانیه ای از بدگویی های «دونالد ترامپ» نامزد انتخاباتی جمهوریخواه آمریکا درباره زنان مربوط به سال 2005 را منتشر کرد. انتشار این فایل واکنش های گوناگون بین المللی را در پی داشت. شماری از روزنامه های امروز از آن به عنوان رسوایی ترامپ یاد کردند.
روزنامه «ایران» زیر عنوان «ترامپ اسیر افشاگری فایل صوتی 90 ثانیه ای» نوشت: نکته نخست، بی میلی طبقه فرهیخته و جامعه رسانه ای امریکا به پیروزی ترامپ در انتخابات است زیرا در تمام مدت رقابت های انتخاباتی اکثر رسانه های این کشور حتی آنهایی که به جمهوریخواهان نزدیک هستند مانند واشنگتن پست و سی ان ان با انتشار گزارش های متعدد درصدد به تصویر کشیدن عدم صلاحیت ترامپ برای تصدی پست ریاست جمهوری بوده اند و از فرصت های افشاگرانه این چنینی نیز بخوبی استفاده کرده اند. نکته دوم، نحوه عذرخواهی ترامپ بابت اظهارات غیراخلاقی اش درباره زنان در ویدئوی سال 2005 است که اگرچه در ظاهر همراه با ابراز ندامت است اما نشان می دهد، ترامپ آنقدرها هم پشیمان نیست و اگر در این مقطع به آرای زنان نیاز نداشت حتی این عذرخواهی را هم نمی کرد. نکته سوم، ناامیدی جمهوریخواهان از کاندیدای حزبشان برای رسیدن به کاخ سفید است. اگرچه تاکنون بسیاری از چهره های جمهوریخواه از جمله خانواده بوش و برخی مقامات امنیتی و سیاسی سابق این حزب اعلام کرده اند حاضر به حمایت از ترامپ نیستند و در انتخابات به او رأی نخواهند داد.
«شرق» در گزارش خود چنین نگاشت: سنخ واکنش ها از سوی نمایندگان میان رده جمهوری خواه بود که ترامپ را ناچار به یک عذرخواهی بلندبالاتر، البته با استانداردهای خاص او، کرد؛ ویدئویی ٩٠ثانیه ای که اگرچه حاوی یکی از اولین عذرخواهی های رسمی او بود، اما مطابق انتظار، خبر از هیاهویی بیشتر در روزهای آتی می داد. نامزد جمهوری خواهان ضمن اذعان به اشتباه خود، تأکید کرده بین حرف و عمل تفاوت های بنیادینی وجود دارد و این در واقع بیل کلینتون و همسر او هستند که با آزار و اذیت زنان در دوران ریاست جمهوری بیل و تحقیر و مجازات قربانیان شان در دوران صدارت هیلاری بر وزارت خارجه، به گفته های ١٠ سال پیش او جامه عمل پوشانده اند؛ در نتیجه جای تعجب نیست ویدئویی که بنا بود عنوان عذرخواهی بر خود داشته باشد، با جمله «دیدار به مناظره روز دوشنبه» خاتمه یابد.
همچنین، «مردم سالاری» در گزارش «بلبشوی اخلاقی ترامپ» عنوان کرد: سخنان ترامپ زمانی منتشر شد که تغییر روند نظرسنجی های سراسری آسودگی خیال دمکراتها را به دنبال داشته و این افشاگری به قطع در مناظره یکشنبه شب (5:30 بامداد دوشنبه به وقت تهران) مطرح خواهد شد. نکته مهمتر اینکه در بسیاری از ایالت های کلیدی و رقابتی نیز ورق به زیان ترامپ برگشته و احتمال آنکه وی بتواند 270 رای گزینشگران را برای کسب عنوان ریاست جمهوری به دست آورد به شدت کمرنگ شده است. میلیاردر نیویورکی در اواخر سپتامبر با اندکی فاصله پیشتاز ایالات کلیدی فلوریدا، کارولینای شمالی و اوهایو بود. نظرسنجیهای اخیر نشان می دهند که کلینتون در فلوریدا و کارولینای شمالی پیش افتاده و ترامپ اندکی در اوهایو جلودار است؛ با این حال نتایج دو نظرسنجی جدید نشان می دهند که کلینتون در این ایالت نیز اندکی پیش است. گرچه ممکن است هواداران نامزد جمهوریخواهان به رقابت تنگاتنگ فعلی در ایالات کلیدی فوق امیدوار باشند، اما روند اقبال عمومی به سود دمکراتهاست. ترامپ حتی اگر فلوریدا، اوهایو، کارولینای شمالی و تمام ایالات مایل به جمهوریخواهان را نیز ببرد، برای کسب حد نصاب گزینشگران 20 رای کم می آورد. این شرایط او را مجبور به برد یک ایالت بزرگ مایل به دمکراتها مانند میشیگان یا پنسیلوانیا یا دو سه ایالت کوچک از این قبیل مانند مِین، نیوهمپشایر و نوادا می سازد.
«ترامپ درآستانه سقوط» عنوان گزارش روزنامه «خراسان» بود که در آن می خوانیم: غیرقابل توجیه بودن این فیلم به حدی است که بلافاصله با واکنش صریح و تند بسیاری از هم حزبی های ترامپ رو به رو شد و شرایط به گونه ای برای وی سخت شد که او مجبور شد در بیانیه ای از این اقدام خود عذرخواهی کند و تصریح کند که: «من متعهد می شوم از فردا انسان بهتری باشم» فشار بر ترامپ به گونه ای است که حتی احتمال این مسئله قوت گرفته است که جمهوری خواهان، مایک پنس ،معاون او را به عنوان نامزد خود مطرح کنند که البته ترامپ با جدیت تأکید کرده است که از رقابت های انتخاباتی کناره گیری نخواهد کرد. که در هر صورت این مسئله ترامپ را در آستانه سقوط و شکست در انتخابات قرار داده است. به عقیده برخی از ناظران انتخابات آمریکا، انتشار فیلم اظهارات جنجالی ترامپ یک ماه مانده به انتخابات آمریکا، می تواند از «سورپرایزهای ماه اکتبر» باشد و تأثیراتی جدی و منفی علیه کمپین انتخاباتی ترامپ و امکان رأی آوری او در انتخابات آتی داشته باشد؛ حتی برخی می گویند که این فیلم می تواند «ناقوس مرگ» رؤیای ترامپ برای ریاست جمهوری آمریکا باشد .
روزنامه «جوان» در گزارش «ناقوس مرگ اخلاق قبل از انتخابات» آورد: ترامپ در ماه های اخیر بارها درباره فساد اخلاقی مربوط به خانواده کلینتون سخنرانی کرده است تا بتواند از این مسئله به نفع خود استفاده کند. جمهوریخواهان چند ساعت پس از انتشار فیلم ترامپ، به شدت او را محکوم کردند و پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان امریکا گفت که از سخنان ترامپ خسته شده است. برخی از اعضای جمهوریخواه کنگره نیز از ترامپ خواستند از نامزدی انتخابات انصراف دهد. دونالد ترامپ پیش از این بارها اعلام کرده بود که هرگز عذرخواهی نکرده است، چرا که کاری نکرده که نیاز به عذرخواهی باشد. هیلاری کلینتون رقیب دموکرات ترامپ نیز از فرصت استفاده کرد و در شبکه اجتماعی توئیتر سخنان 11 سال پیش ترامپ را زشت خواند و نوشت: نمی توانیم اجازه دهیم که چنین فردی رئیس جمهور شود.