آموزش در ایران اجباری نیست / مشکلات «اقتصادی» علت 53 درصد ترک تحصیل‌های دوره ابتدایی
ارک خبر- رئیس سازمان نهضت سوادآموزی به بررسی علل عدم ریشه‌کن شدن بیسوادی پرداخت و گفت: از عمده‌ترین علل، عدم پوشش کامل کودکان شش ساله است که یک ریشه قانونی دارد و آن این است که آموزش الزامی نیست. در واقع قوانین بالادستی ناظر بر رایگان بودن آموزش است ولی ناظر بر اجباری بودن آن نیست و ما اکنون قانونی برای اجبار افراد برای ثبت نام در دوره ابتدایی نداریم.
به گزارش ایسنا، علی باقرزاده با اشاره به چالش‌های سوادآموزی در کشور اظهار کرد: سواد تعاریف مختلفی دارد اما در نهایت هر مهارت، قابلیت و توانایی که کمک می‌کند تا فرد زندگی بهتری داشته باشد سواد محسوب می‌شود و به نوعی خویش‌فرمایی اشخاص در حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را در پی دارد.
وی افزود: یکی از مهمترین ابزارهای شناسایی بیسوادان، سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن است که توسط مرکز آمار ایران انجام می‌شود. همچنین استفاده از داده‌های پایگاه‌های اطلاعاتی ثبتی از روش‌های دیگر است که اخیرا مرسوم شده است. در ایران در حال حاضر از آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن استفاده می‌کنیم.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی در ادامه آمار باسوادی را در گروه سنی ۶ سال به بالا اعلام کرد و گفت: نرخ باسوادی در سال ۵۵، ۴۷.۵درصد، در سال ۶۵ ، ۶۱.۸ درصد، در سال ۷۵ ،۷۹.۵ درصد، درسال ۸۵ ، ۸۴.۶ درصد، در سال ۹۰، ۸۴.۸ درصد و در سال ۹۵، ۸۷.۶ درصد بوده است.
باقرزاده ادامه داد: به همین ترتیب در سال ۵۵، ۱۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر، در سال ۶۵، ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر، در سال۷۵، ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر، در سال ۸۵، ۹ میلیون و ۸۳۰ هزار نفر، در سال ۹۰، ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر و در سال ۹۵، ۸ میلیون و ۷۹۰ هزار نفر بیسواد در کشور داشته‌ایم. همچنین درصد باسوادی در گروه سنی ۱۰ تا ۱۹ سال، ۹۸.۲ درصد، در گروه سنی ۱۰ تا ۲۹ سال به ۹۷.۳ درصد و در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال به ۹۴.۷ درصد رسیده است.
وی آمار بیسوادان را به تفکیک سنی نیز اعلام کرد و گفت: طبق آمار سال ۹۵ بیسوادان، ۲میلیون و ۸۵۰ هزار نفر زیر ۵۰ سال سن و حدود ۵ میلیون و ۸۶۰ هزار نفر بالای ۵۰ سال سن دارند، البته گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال در اولویت کاری نهضت سوادآموزی هستند.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با بیان اینکه البته این اطلاعات بر اساس خوداظهاری افراد در سرشماری‌ها به ثبت می رسد و ممکن است پاسخ مردم در همه موارد صحیح و صادقانه نباشد. به عنوان مثال در مواردی اگر مامور سرشماری از مادر خانواده سوال کند وی تقریبا سطح سواد اعضای خانواده را بالاتر ولی پدر خانواده سطح سواد را پایین تر می‌گوید. از سوی دیگر با بالارفتن سطح توقع مردم از سواد روبرو هستیم. اگر کسی قبلا می‌توانست نامه بنویسد و بخواند باسواد محسوب می‌شد اما اکنون دیگر تعریف مردم فقط خواندن و نوشتن نیست و فردی که دیپلم نداشته باشد ممکن است خود را بی سواد معرفی کند.
باقرزاده به بررسی علل عدم ریشه کن شدن بیسوادی پرداخت و اظهار کرد: از عمده‌ترین علل عدم پوشش کامل کودکان شش ساله است که یک ریشه قانونی دارد و آن این است که آموزش الزامی نیست. در واقع قوانین بالادستی ناظر بر رایگان بودن آموزش است ولی ناظر بر اجباری بودن آن نیست و ما اکنون قانونی برای اجبار افراد برای ثبت نام در دوره ابتدایی نداریم.
وی درباره ترک تحصیل کودکان گفت: با افرادی مواجهیم که وارد مدرسه می‌شوند اما در دوره ابتدیی ترک تحصیل می‌کنند که طبق پژوهش‌ها ۵۳ درصد علت اقتصادی، ۳۵ درصد علت اجتماعی، ۷ درصد علت فردی، پنج درصد علت آموزشی دارد. در واقع ۸۸ درصد ترک تحصیل دلایل اقتصادی و اجتماعی دارد و اگر بخواهیم مشکل را حل کنیم باید در این بخش سرمایه گذاری کنیم.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش می‌تواند بهترین متولی باشد و باید هزینه‌های تحصیل را با مکانیسمی در اختیار مدرسه و آموزش و پرورش در محلات قرار دهیم گفت: اکنون با تعدد نهادهای تصمیم‌گیر در حوزه کودکان بیرون از مدرسه مواجه هستیم، به این معنا که بودجه را به یک وزارتخانه می‌دهند ولی از وزارت آموزش و پرورش درباره بازماندگی از تحصیل سوال می‌کنند. ما باید راه‌های جدیدی طی کنیم که اعتماد به مدرسه و آموزش و پرورش منطقه از جمله آنهاست.
باقرزاده درباره اجباری شدن سوادآموزی گفت: طرحی را در سال 94 به دولت پیشنهاد دادیم که در بند ۴ آن آمده بود از ابتدای سال ۹۵ هر شخصی بخواهد گواهینامه یا جواز کسب دریافت کند باید سواد داشته باشد یا تحت برنامه های سوادآموزی قرار گرفته باشد، اما در مجلس اعلام شد که خلاف قوانین موجود است و فعلا به نتیجه نرسیده است.
وی درباره علل بالابودن نرخ بیسوادان در دهه‌های گذشته اظهار کرد: جمعیت کشور در این سال ها از ۲۷ به ۶۸ میلیون افزایش یافته و به همان نسبت مشکلات اقتصادی نیز رشد پیدا کرده و دلایل عدم ورود کودکان به مدرسه متنوع شده است. از سوی دیگر نرخ پایداری سواد در بزرگسالان در دنیا پایین است. غنی نبودن محیط زندگی افراد نیز از دیگر علل است و باید برای یادگیری مادام العمر، متون و کتب مناسب افراد سوادآموز وجود داشته باشد. در حال حاضر متون و کتب موجود در بازار یا برای افراد زیر 18 سال و یا برای بزرگسالان تحصیلکرده است و جمعیت کم سواد در سیاست گذاری‌ها مورد غفلت قرار گرفته است. حدود ۱۰ میلیون کم سواد داریم که در واقع باسواد هستند اما تحصیلاتشان در حد ابتدایی است.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با اشاره به پاداش باسوادی گفت: این رقم در سال ۹۴، ۱۳۰ هزار تومان در سال ۹۵، ۱۳۴ هزار تومان و اکنون ۱۳۸هزار تومان است که به افرادی که باسواد می شوند تعلق می‌گیرد.
باقرزاده ادامه داد: یکی از چالش‌های سوادآموزی، گره خوردن همکاری آموزش دهندگان با استخدام رسمی آنهاست. در اساسنامه سازمان نهضت سوادآموزی آمده هر شخصی پنج سال در سازمان کار کند استخدام می شود، اما این قانون مکرر اصلاحیه خورده و در نهایت به وضع طرح ها و قوانینی از سوی مجلس رسیده است. البته آموزش دهندگان معمولا زحمات زیادی را برای شناسایی و تشکیل کلاس و آموزش افراد بیسواد متحمل می‌شوند.
وی که در برنامه تلویزیونی پرسشگر صحبت می‌کرد اظهار کرد: طبق قانون نیروهای آموزش دهنده تجمیعی قبل از سال ۹۲ مشمول تبصره اصلاحی بند ۱۰ ماده ۱۷ قانون تعیین تکلیف نیروهای حق التدریس می‌شوند، اگر قرار است برای حق التدریس ها و پیش دبستانی ها تصمیمی بگیرند برای آموزش دهندگان نیز مصداق دارد و روح قانون این را می‌گوید. فروردین امسال نیز طرحی ارائه شد و مجلس پیش نویسی برای تعیین تکلیف همه گروه‌ها آماده کرده و آماده‌ایم تا در صحن علنی تصویب شود و هرچه به قانون تبدیل شود اجرای آن را بر خود فرض می‌دانیم.
