احیای نخستین بوستان مدرن ایران در تبریز

 «باغ گلستان» (گولوستان باغی) با ۹۰ سال قدمت و به عنوان قدیمی‌ترین بوستان مدرن ایران در بافت تاریخی تبریز، مرمت و ساماندهی می‌شود.

شهردار منطقه تاریخی هشت شهرداری تبریز روزز شنبه با اعلام این خبر در جمع خبرنگاران گفت: «باغ گلستان»با قدمت و زیبایی خاص خود پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یکی از اماکن گردشگری تبریز دارد و باید با مشارکت بخش خصوصی، اماکن رفاهی، تفریحی و گردشگری در این پارک ایجاد و منجر به رونق گردشگری این بوستان محلی شود.

علی مدبر به اهم اقدامات مورد نظر برای مرمت و ساماندهی بوستان تاریخی «باغ گلستان) اشاره کرده و افزود: در نظر داریم نسبت به ایجاد محوطه بازی کودکان، برپایی نمایشگاه‌های عرضه محصولات گیاهی و گل‌های آپارتمانی، نورپردازی‌، توسعه فضای سبز، اصلاح سنگ فرش‌، احیاء و به روزرسانی آبنماها، نصب مبلمان شهری جدید، راه اندازی اماکن فرهنگی و اجتماعی در داخل این بوستان اقدام کنیم.

وی بیان کرد: تکمیل یادمان شمس تبریزی، راه اندازی بوفه‌های خاص، ایجاد باغ گل‌ها و ایجاد هفته بازارهای گل از دیگر برنامه های شهرداری منطقه هشت برای باز کردن پای شهروندان تبریزی و گردشگران به بوستان تاریخی «باغ گلستان» است. 

شهردار منطقه هشت تبریز درباره هزینه و زمان در نظر گرفته شده برای مرمت و ساماندهی این بوستان قدیمی هیچ توضیحی نداد.

در نخستین سالیان سده حاضر شمسی به فرمان مهام، استاندار وقت آذربایجان، و با پیگیری محمدعلی خان تربیت، رئیس بلدیه تبریز، مقرر شد ویرانه‌های گورستان سالمند گجیل زدوده و برای تفریح و شهروندان تبریزی نخستین پارک شهر تبریز در زمین‌های گورستان گجیل ساخته شود.

بدیهی است که تخریب قبرهای تاریخی گورستان گجیل در آن زمان با مقاومت مردم مذهبی تبریز مواجه شد، اما قزاق های رضاخان با اتکا به زور سرنیزه و سرکوب مخالفان، دستور رضاخان را مبنی بر کشیدن یک خیابان مستقیم از وسط شهر که به یک بوستان و تفرجگاه منتهی شود، جامه عمل پوشاندند تا سرانجام این بوستان ۵۲ هزار متر مربعی در بهار سال ۱۳۰۸ شمسی افتتاح شود.  

باغ گلستان از زمان‌های دور و دراز همواره مورد توجه شهروندان قرار داشته و در گذشته بیشتر شهروندان تبریزی و رهگذران و مسافران پس از گلگشت و خرید از بازار تبریز، در زیر سایه درختان تناور و تنومند این باغ ملی به استراحت و تفریح و شادی می‌پرداختند.

اما پس از آن که دیوارهای تاریخی این باغ باشکوه در دهه ۱۳۷۰ شمسی در یک اقدام غیرکارشناسی برچیده، سپس‌ها استخر میانی همراه با آبنماها و فواره‌های شادی‌آور باغ گلستان نیز نابود و اسباب تفریح و بازی کودکان و چرخ فلک، تاب و سرسره‌ها نیز از بستر پارک زدوده شد، باغ گلستان زیبایی‌ پیشین خود را از دست داد و به همین دلیل امروزه دیگر خانواده‌های شهروندان و گردشگران و مسافران به نسبت گذشته بسیار کمتر از این مکان تفریحی بازدید و استفاده می کنند.

باغ گلستان، از دیرباز افزون برداشتن فضای سبز وسیع و گسترده، دارای شهربازی کوچکی نیز بود که در آن امکاناتی چون چرخ و فلک، قایق‌سواری، ماشین‌سواری، دیوار مرگ، واتاری پسر شجاع، هواپیمای گردان، قطار و… وجود داشت و در گذشته‌های نه چندان دور مورد استقبال مردم به ویژه کودکان و نوجوانان قرار می‌گرفت اما از سال ۱۳۸۷ تمامی دستگاه‌های بازی کودکان در نخستین و واپسین پارک مرکز شهر تبریز (باغ گلستان) بدون هیچ دلیلی جمع‌آوری شد و به خاطره‌ها پیوست.

امروزه بخش جنوبی باغ گلستان به کتاب فروشان دستفروش اختصاص داده شده‌ است.

در زمان شهردار سابق تبریز پس از نابودی استخر، حوض و آبنماهای قدیمی باغ گلستان و نیز با قطع تعداد زیادی از درختان بومی واقع در بستر باغ، کلنگ زنی طرح یادمان شمس تبریزی به عنوان مقبره العرفای تبریز به زمین زده شد.

امید که اظهارات مدبر، شهردار منطقه هشت شهرداری تبریز، مبنی بر مرمت و ساماندهی باغ گلستان به شکلی قابل قبول جامه عمل بپوشد و در حد شعار باقی نماند، تا تبریز و تبریزیان شاهد رونق دوباره قدیمی ترین تفرجگاه عمومی مدرن این کهن شهر باشند.