چایپاره میراث دار تمدن اورارتویی
شهرستان چایپاره با داشتن قلعه بسطام با قدمت ۲۷۰۰ سال میراث دار تمدن اورارتویی است.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ارومیه،چایپاره در شمال آذربایجان‌غربی و در میان شهرستان‌های خوی، چالدران، پلدشت و شهرستان شوط قرار گرفته است و نزدیکی این شهرستان به دو منطقه آزاد تجاری ارس و ماکو، قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیتی بازرگان – تبریز و دارا بودن زمین‌های کشاورزی مستعد و منابع آب کافی از جمله ویژگی‌های عمومی چایپاره محسوب است.
در این میان، شهرستان چایپاره به دلیل داشتن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی از جمله مناطق دیدنی استان به شمار می‌آید و همه ساله پذیرای گردشگران بسیاری از نقاط مختلف کشور است.
در این شهرستان ۲۷ اثر ثبت ملی در حوزه تاریخی و گردشگری وجود دارد که از میان این آثار قلعه بسطام و مسجد سرخ روستای چورس، حمام تاریخی بیگ جوان و همچنین حاشیه رودخانه آغ‌چای در محدوده روستای بسطام و قورول سفلی از اهمیت گردشگری بالایی برخوردار هستند و لازم به ذکر است که قلعه بسطام نامزد ثبت در فهرست جهانی یونسکو نیز است.
قطعه بسطام از شهرت جهانی برخوردار است و سالانه مسافران زیادی از کشورهایی، چون فرانسه و سوئد برای بازدید از این قلعه راهی چایپاره می‌شوند.
در شهرستان چایپاره دو روستای هدف گردشگری به نام‌های چورس و بسطام قرار دارد که هر دوی این روستا‌ها به دلیل داشتن آثار باستانی چندین هزار ساله از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
روستای چورس که دارای ۶ اثر ثبت ملی بوده و در فاصله هشت کیلومتری جنوب شهر قره ضیاءالدین مرکز شهرستان چایپاره و در دامنه شمالی سلسله کوه‌های موسوم به «سَفَر داغی» واقع شده است.
آثار ثبت شده در این روستا عبارت از بنای قیرمزی مسجد چورس (دوره صفویه)، بنای یخچال (دوره صفویه)، تپه و قلعه ملاجُنید (قرون میانی اسلامی)، بنای حمام قدیمی (قاجاریه)، تپه بزرگ (اورارتویی) و تپه آناقیزلی (دوره‌های مس سنگی، مفرغ قدیم و اورارتو) بوده و همچنین در منابع تاریخی به وجود چند حمام، کاروانسرا، مسجد و دیگر بنا‌های عام‌المنفعه در روستا اشاره شده است که امروزه اثری از آن‌ها وجود ندارد.
علاوه بر این، در داخل روستای چورس و نواحی اطراف آن قبرستان‌های مختلفی از ارامنه وجود دارند که به مرور زمان بخش‌هایی از آن‌ها تخریب شده است. بر روی بدنه صخره‌های اطراف روستا در مکانی موسوم به «خاج قوشونی» نقوش مختلف به صورت نقش صلیب دیده می‌شوند که نشانگر حضور ارامنه در منطقه در دوران پیشین است.
علاوه بر آثار تاریخی روستای چورس، طبیعت زیبای این روستا نیز در جای خود جالب توجه است، قرار گرفتن روستا در دامنه کوه موسوم به «سَفرداغی»، باعث به وجود آمدن چشم‌انداز زیبایی در روستا شده است چشمه‌های متعدد آبی که در داخل روستا و نواحی اطراف آن قرار دارند در تامین آب مردم روستا نقش مهمی دارند.
چشمه موسوم به «ایشیق بلاغی» یا «شیخ بلاغی» بزرگترین چشمه روستای چورس محسوب می‌شود که از آن برای تامین آب شرب مردم روستا و آبیاری بخشی از زمین‌ها و باغات استفاده می‌شود.
روستای بسطام روستای دیگر هدف گردشگری در این شهرستان بوده که در غرب چایپاره و در فاصله ۱۰ کیلومتری غرب و در امتداد ساحل شمالی رودخانه آغ چای واقع شده و شغل مردم روستای بسطام کشاورزی و دامداری است و از جاذبه‌های طبیعی روستای بسطام می‌توان به چشم‌انداز زیبای روستا، ساحل رودخانه آغ‌چای، چشمه‌های آب و باغات مختلف اشاره کرد.
در این روستا و در کنار جاذبه‌های طبیعی متنوع، وجود قلعه اورارتویی بسطام با ۵۴ هکتار مساحت به عنوان بزرگترین قلعه اورارتویی ایران بر اهمیت روستای بسطام افزوده است، و در غرب روستای بسطام و مابین این روستا و روستای قورول سفلی چشمه آب معدنی به نام شور سو (آب شور) جریان دارد که دارای خواص درمانی برای بهبود بیماری‌های پوستی و روماتیسم است.
قلطعه اورارتویی بسطام در نیمه اول قرن هفتم پیش از میلاد در زمان «روسای» دوم (۴۶۵-۶۸۵ پ. م.)، پادشاه «اورارتو»، بنیان‌گذاری شده این محوطه باستانی شامل سه بخش عمده: پایین قلعه شامل دروازه جنوبی به عنوان اصلیترین ورودی به داخل قلعه و فضا‌های مرتبط با این دروازه نظیر اتاق نگهبانی، اسلحه خانه، انبار آذوقه و تالار ستون‌دار، میان قلعه شامل بنای معبد خدای خالدی و انبار ذخیره مایعات و بالا قلعه شامل بنا‌های مختلفی که احتمالاً به حاکم قلعه اختصاص داشته، تشکیل شده است.
در دامنه کوه، جهت شرقی و شمالی قلعه، ساختار‌های معماری دیگری نظیر محله مسکونی، ساختمان شرقی و دروازه شمالی قرار دارد، علاوه بر این، در جهت غربی قلعه و در امتداد بستر رودخانه، دیوار سنگی طویل و بزرگی توسط «ولفرام کلایس» آلمانی کشف گردید، به نظر می‌رسد، در ارتباط با سیستم آبرسانی قلعه بوده است.
در حوزه صنایع دستی با توجه به شرایط اقلیمی و موقعیت جغرافیایی چایپاره، هنرمندان در رشته‌های مختلف صنایع دستی از گذشته‌های دور تا به امروز در منطقه فعالیت داشته و اکنون نیز در برخی از روستا‌های این شهرستان اغلب مردم به این کار اشتغال دارند.
از صنایع دستی مهم شهرستان می‌توان به قالی‌بافی، گلیم‌بافی، مجسمه‌سازی، منبت‌کاری روی چوب، نقاشی روی سفال، ملیله‌کاری روی نقره، بافت چادر، ساخت ساز‌های سنتی، شیشه‌گری، جوراب‌بافی، سبدبافی، ساخت کندوی زنبور عسل و بافتنی‌های دیگری که عموماً در فصول سرد سال مورد استفاده قرار می‌گیرند، اشاره کرد.
برخی از این صنایع نظیر ملیله‌کاری روی نقره، ساخت ساز‌های سنتی، شیشه‌گری، نقاشی روی سفال و چوب و مجسمه‌سازی در کارگاه‌های تولیدی و توسط هنرمندان شهرستان ساخته می‌شوند، برخی از این کارگاه‌ها از سابقه زیادی در سطح شهرستان برخوردار بوده و محصولات آن‌ها به استان‌های سطح کشور فرستاده می‌شوند.
