ترک های عمیق خشکسالی در القار
پایگاه خبری ارک :
در گذشته که روستاها خود منبع تامین آب بودند و برخی از افراد شهر نیز برای خوردن آب گوارا راهی آبادی ها و روستاهای دور و نزدیک می شدند اما این روند سال هاست که معکوس شده و اکنون این روستاها هستند که در انتظار جرعه ای آب چشم انتظار رسیدن تانکرهای سیار از جانب شهرند.
خشکسالی های متعدد و مداوم نه تنها باعث بی آبی و کم آبی در بیشتر روستاها شده بلکه علاوه بر کم آبی موجب شده کیفیت منابع آبی موجود نیز به حدی برسد که برداشت آب از برخی قنات ها ممنوع شود و اهالی برای تامین آب شرب و حتی انجام کارهای روزمره مانند شست و شوی ظروف و… وابسته به تانکرهای آبرسانی سیار باشند.
در این میان روستای «القار» نیز از این بحران در امان نمانده و آلودگی آب قنات روستا باعث شده 60 خانوار آن چشم انتظار آب باشند.
این روستا که در40 کیلومتری مرکز استان قرار دارد یکی از روستاهای بخش مرکزی دهستان کاهشنگ است که 60 خانوار با جمعیت بیش از 220 نفر را در خود جای داده است که البته این آمار با احتساب افرادی که در رفت و آمدند به 300 نفر می رسد.
باید دامنه کوه «قله زرد» را بپیمایی تا منازل مسکونی این روستای زیبا در دل کوه‌ها را بیابی.
مزارع و کشتزارها در سطح پایین تری از روستا واقع و طوری طراحی شده که در بهار و تابستان نمای بسیار دیدنی را به روستا می بخشد.
اما «القار» این روزها حال خوبی ندارد و روزهای سختی را سپری می کند.
یکی از این مشکلات که گاهی دل مردمان ساده این دیار را به رنج و اندوه وامی دارد و برخی را برخلاف میل باطنی وادار به شهرنشینی می کند، نبود آب آشامیدنی است.
یکی از اهالی روستا با اشاره به مشکلات می گوید: در زمان گذشته استخر بود اما استخر بند نبود که آب را مانند الان ببندند و موقع آبیاری رها کنند.
یک رود مرتب و همیشگی از سمت جاده روستا به طرف روستاهای پایین دست در جریان بود.
«محمدعلی خسروی» به یاد می آورد روزهایی که آنقدر برف می بارید که تا عید نوروز برف ها آب نمی شد و از تمام قله ها و کوه های اطراف روستا آب جاری بود و نه تنها در زمستان بلکه تابستان هم به همین شکل بود.
وی پوشش های گیاهی که در گذشته می رویید را یادآور می شود و می افزاید: گرخ هایی که آن زمان می رویید به حدی بزرگ بود که قابل مقایسه با الان نیست، خارشتری هم آنقدر قد می کشید و خوشه هایش پر بود که به اندازه درختان می شد و نمی توانستی از وسط آن عبور کنی.
وی ادامه می دهد: سرزردک، گل زردوک، شلغم برگ ها و… به حدی زیاد بود که نمی توانستی جمع کنی و با الاغ در سه نوبت صبح، ظهر و شب می رفتیم و خورجین ها را پر می کردیم و می آوردیم برای دام ها انبار می کردیم.
وی با ابراز تاسف می گوید: دیگر خیر و برکت رفته است، افراد مسن و پیر که رفتند خیر و برکت را هم با خود بردند و در حال حاضر هرچند وفور نعمت است اما پر از غم و غصه است. وی با حسرت ادامه می دهد: این روزها دیگر از آن رودی که خروشان بود خبری نیست و خشک شده است.
** برداشت آب ممنوع
دختر جوانی هم می گوید: علاوه بر این که در گرمای تابستان و سرمای استخوان سوز زمستان برای شستن ظروف و لباس باید هر وعده سرآب بروی، قابل شرب و استفاده نبودن آب که حتی برای انجام امور روزانه مانند شست و شو استفاده از آن منع شده مشکل را دوچندان کرده است.
«خسروی» با بیان این که هرچند آبرسانی با تانکر انجام می شود، می گوید: آبرسانی با تانکر هم هر دو یا سه هفته انجام می شود و این کفاف اهالی را نمی دهد بنابراین مجبوریم هر روز عصر برای برداشت آب مسافتی را طی کنیم و از چشمه ای که با روستا فاصله دارد آب برداریم.
وی می افزاید: چون آب خیلی کمی از این چشمه هم می آید و تعداد افراد زیاد است گاهی اوقات مجبوریم با اینکه شب شده و هوا تاریک است بمانیم تا بتوانیم آب برداشت کنیم. حتی برخی اوقات که وسیله نقلیه باشد با چند نفر از اهالی ساعت حدود 2 صبح برای برداشت آب می رویم.
وی ادامه می دهد: با این که چند سالی است برداشت آب ممنوع شده اما اهالی چاره ای ندارند و باز هم طبق روال گذشته از آب قنات برای شستن ظرف ها استفاده می کنند چرا که آبی که با تانکر برای روستا می آید کفاف آب شرب همه اهالی را نمی دهد چه برسد برای شستن ظرف و ظروف. علاوه بر این، گاهی آبی که با تانکر تامین می شود به همه اهالی نمی رسد.
دهیار روستای القار هم با بیان این که مرکز بهداشت برداشت آب از قنات روستا را حتی برای مواردی مانند شست و شو منع کرده است، می گوید: نبود آب آشامیدنی از مهم‌ترین مشکلات این روستا است.
«قلی پور» با بیان این که روستای القار حدود 2 سال پیش لوله‌کشی شده است، می افزاید: با مراجعه و پیگیری های متعدد چند ساله، سرانجام عملیات آبرسانی به این روستا در حال انجام است.
به گفته وی، مسئولان آب و فاضلاب روستایی وعده داده اند که تا بهمن ماه سال جاری عملیات آبرسانی به این روستا به پایان برسد و اهالی از نعمت آب شرب بهره مند شوند.
طرح هادی ناتمام هرچند که راه دسترسی به روستا چند سالی است آسفالت شده و از رنج اهالی مقداری کاسته است اما طرح هادی روستا که از 2 سال گذشته آغاز و در قسمتی از روستا اجرا شده، ناتمام مانده است.
«قلی پور» دهیار روستا هم با اشاره به این مشکل می گوید: با پیگیری های انجام شده با بنیاد مسکن مقرر شد به محض تامین اعتبار طرح هادی این روستا به اتمام برسد.
** آنتن دهی نامناسب
یکی دیگر از ساکنان روستای القار با اشاره به کیفیت نامطلوب آنتن دهی می گوید: تلفن همراه داخل روستا آنتن نمی دهد و برای این که بخواهی با شهر و دیگر مکان ها ارتباط برقرار کنی باید به بالای یکی از تپه های روستا بروی.
«خسروی» می افزاید: تلفن ثابت هم در فصول سرد سال دچار قطعی های مکرر می شود که این بر مشکلات اهالی افزوده است و اگر نیمه شب برای فردی اتفاقی بیفتد یا فرزندم مریض شود دستمان به جایی بند نیست.
** ممر درآمد
اهالی روستای القار با کشاورزی، دامداری و تولید صنایع دستی روزگار می گذرانند و زرشک از محصولات شاخص آن است.
یکی از اهالی روستا با بیان این که خشکسالی های اخیر باعث شده کشاورزی مانند گذشته در روستا رونق نداشته باشد، می گوید: در حال حاضر بیشتر اهالی به کشت زرشک روی آورده اند چرا که با شرایط کم آبی سازگاری بیشتری دارد.
«سیروسی» می افزاید: کشت دیگر محصولات به دلیل آب بر بودن دیگر مقرون به صرفه نیست و حتی غذای مورد نیاز دام را هم نمی توانیم کشت کنیم و گاهی اوقات مجبورم به روستاهای دیگر برویم و آن را تامین کنیم که این شرایط سختی را برای ما به وجود آورده است.
در این میان اما کار زنان روستا سخت تر است چرا که هم باید شریک کارهای همسر در امور کشاورزی و دامداری باشند و هم کارهای خانه را انجام دهند.
یکی از دختران روستا با بیان این که بیشترین سختی را ما متحمل می شویم، می گوید: صبح زود که بیدار می شوم ابتدا به سراغ قالی بافی می روم و مقداری از کارم را انجام می دهم.
«خسروی» می افزاید: قسمتی از روز که گذشت برای شستن ظرف ها راهی قنات روستا می شوم و بعد دوباره به کار قالی بافی برمی گردم و ظهر هم دوباره کارهای خانه را انجام می دهم. همچنین کار شست و شوی کاه و شلغم برای دام ها نیز برعهده من است.
وی به پخت نان اشاره می کند و ادامه می دهد: هفته ای یک بار نیز باید آرد خمیر کنیم و نان تازه برای خانواده بپزیم. علاوه بر این، عصر برای تامین آب شرب راهی قناتی می شویم که در فاصله دورتری از روستا قرار دارد.
** صنایع دستی
برخی از زنان روستا هم که سن و سالی از آنان گذشته است، مشغول گلیم بافی هستند. یکی از آنان می گوید: در گذشته این هنر رواج زیادی بین اهالی روستا داشت و افراد برای گذران زندگی و منبع درآمد به آن نگاه می کردند اما در حال حاضر تنها برای سرگرمی و آن هم تعداد اندکی مشغول به این هنر هستند.
«فاطمه خسروی» می افزاید: این روزها برای این که وقتمان پر شود و سرگرم شویم تعدادی از همسایه ها دور هم جمع می شویم و هر دو نفر با هم شروع به بافت گلیم می کنیم و یک هفته طول می کشد تا گلیم تمام می شود.
وی ادامه می دهد: بعد از این که بافت گلیم تمام شد باز من به کمک همسایه می روم و با وی شروع به بافت گلیم می کنم.
در مورد فروش آن می پرسم، می گوید: تاکنون برای فروش اقدام نکرده ام و گلیم هایی که بافته ام چند مورد برای سوغاتی به آشنایان و چند تایی هم برای فرزندان بافته ام.
علاوه بر گلیم، به بافت گبه هم اشاره می کند و می گوید: گبه بافی نیز یکی دیگر از هنرهای زنان این روستاست که هر از گاهی افراد به این کار مشغولند.
** محصولات
یکی از افراد مسن از محصولات روستا می گوید که در زمان گذشته به حدی میوه هایی مانند به، آلو، انگور، بادام، گردو، پسته و… بود که تا صبح مشغول مغز کردن آن ها و درست کردن مربا و لواشک از آلو، به، زردآلو و… بودیم اما در حال حاضر تعدادی درخت توت، انگور و زردآلو باقی مانده که البته همان نیاز اهالی را هم جوابگو نیست و به علت بی آبی در حال خشک شدن است.
علاوه بر این، زرشک از محصولات شاخص این روستاست که افراد با آن گذران زندگی می کنند. برخی افراد که مکانی برای نگهداری آن دارند، بعد از چیدن آن را روی چوب هایی که به صورت طبقه طبقه گذاشته اند می گذارند تا خشک شود و در وقت مناسب آن را به فروش برسانند.
برخی دیگر هم که توان این کار را ندارند وقتی محصول آماده برداشت می شود همان طور که روی درخت است آن را به فروش می رسانند.
** آثار تاریخی
یک کاروانسرای قدیمی که محل اتراق و استراحت افرادی که به کشورهای دیگر مانند افغانستان سفر می کردند، 2 قلعه تاریخی که کانالی برای رفت و آمد به سمت قنات ها برای مواقع اضطراری در آن تعبیه شده بود و یک آسیاب بادی از آثار تاریخی این روستاست که البته بر اثر گذشت زمان تقریبا به کلی تخریب شده است.
در حال حاضر 3 قنات، آسیاب آبی و درختان کهنسال بنه از آثاری محسوب می شود که آسیاب آبی روستا قسمت هایی از آن تخریب شده و نیاز به مرمت دارد.
برای دریافت لحظه به لحظه اخبار خراسان جنوبی به کانال تلگرامی irnabirjand@ ملحق شوید.
*7559*2047*تنظیم کننده-امیرشاهین نایبی فر* انتشار دهنده- عباسقلی اشکورجیری
