برای اولین بار در ایران صورت گرفت؛تولید تختال با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر

کارکنان بلندهمت فولاد مبارکه در ناحیۀ فولادسازی و ریخته‌گری مـــداوم در راستــــــای عمــــل به راهبــــردهای شــــرکت مبنی بر استفادۀ حداکثری از ظرفیت‌های نصب شده، توسعۀ سبد محصولات شرکت و تأمین حداکثری نیاز کشور به انواع محصولات فولادی، برای اولین بار موفق به تولید تختال با ضخامت۲۵۰ میلیمتر با گریدAPI 5LX60(MS)  شدند.
محمدرضا بناییان مفرد مدیر ناحیۀ فولادسازی و ریخته‌گری مداوم فولاد مبارکه ضمن تأیید این خبر گفت: تولید این محصول با گرید داخلی ۵۹۴۶ گاز ترش مخصوص لوله‌های انتقال گاز به سفارش شرکت اکسین در دستور کار قرار گرفت. در همین راستا پس از تهیۀ کارت ساخت در واحد متالورژی و روشهای تولید و تأیید آن در ناحیۀ فولادسازی اقدامات لازم برای ایجاد شرایط تولید این گرید انجام شد.
وی در تشریح برخی از این اقدامات گفت: برای تولید این گرید باید ذوب اولیه در کورههای قوس الکتریکی، پس از طی کردن فرایند واحدهای متالورژی ثانویه (LF) و سولفورزدایی (DS) و گاززدایی (RH) به ریخته‌گری مداوم ارسال شود که در واحد متالورژی ثانویه به حدود ۵ تن افزودنی‌ها و فروآلیاژها نیاز است و عناصری از قبیل مولیبدن(MO)- تیتانیوم(Ti)-نیوبیوم (Nb)- وانادیوم(V)- کروم(Cr) و به خصوص کربن، سولفور و هیدروژن کنترل و طی فرایندی در انتهای عملیات، کلسیم تریتمنت بر روی ذوب اعمال می‌شود.
مدیر ناحیۀ فولادسازی فولاد مبارکه افزود: برای تولید تختال با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر تغییرات خاصی در ماشین ریخته گری شمارۀ ۵ برای اولین بار صورت گرفت. برخی از این تغییرات عبارت‌اند از: تعویض قالب سگمت صفر ماشین از ضخامت ۲۰۰ به ۲۵۰ میلیمتر؛ تغییر Gap کلیۀ غلتکها از ابتدا تا انتهای ماشین که در مدت ۲۴ ساعت به ازای یک خط ماشین ریخته گری انجام شد؛ تهیه و تدوین دستورالعمل‌ها و جداول سرعت و سیستمهای خنک سازی تختال و کنترلی.
بناییان خاطرنشان کرد: همکاران ناحیۀ فولادسازی و ریخته گری مداوم با تأکید بر اینکه این دستاورد مهم در ۳۰ خردادماه به دست آمد، افزود: حاصل این زحمات تولید ۳ ذوب و ۲۱ تختال معادل ۵۰۰تن بدون عیب داخلی (به خصوص عیب جدایش در مقطع تختال) مطابق با سفارش مشتری بود.
وی در بخش پایانی سخنان خود کسب این موفقیت بزرگ را به تمامی کارکنان ناحیۀ فولادسازی و ریخته گری مداوم، واحدهای پشتیبانی کننده و مدیریت عالی شرکت تبریک گفت و اظهار امیدواری کرد این موفقیتها همچنان استمرار داشته باشد.
در پی کسب این موفقیت ارزشمند و بی سابقه، خبرنگار فولاد با برخی دست‌اندرکاران تولید این محصول گفت وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید:
محسن مصدق رئیس واحد تروپروسس
به منظور تولید محصول نهایی پلیت با گرید API 5LX60(MS) با قابلیت کاربرد در محیطهای ترش (سیال حاوی گازH₂S) که در ساخت خطوط لوله های انتقال نفت خام و گاز ترش استفاده می شوند و با توجه به حساسیت و استراتژیک بودن این محصول در صنایع نفت و گاز، تولید تختال با ضخامت بالا (۲۵۰میلیمتر) با ویژگیهای خاص ازنظر آنالیز شیمیایی و سایر پارامترهای موردنیاز در برنامۀ تولید قرار گرفت.
برخی از ویژگی های این محصول عبارتاند از: وجود عناصر میکروآلیاژی نظیر مولیبدن (MO)، نیوبیوم (Nb) و وانادیوم (V) همراه با مس و نیکل و منگنز بالا و مقادیر بسیار پایین گوگرد (کمتر از ppm ۲۰) و هیدروژن (کمتر ازppm ۳) و عدم وجود جدایش در سطح مقطع تختال با کنترل مقدار و شکل و توزیع ناخالصیها.
باید در نظر داشته باشیم استفاده از تختال با ضخامت بالا به دلیل افزایش درصد کاهش ضخامت در پروسۀ تولید پلیت منجر به یکنواختی ساختار میکروسکوپی در امتداد ضخامت می شود. به طورکلی در محصول نهایی باید از فراهم آمدن شرایطی که باعث نفوذ هیدروژن اتمی به درون فولاد و تجمع نقایص ساختاری فولاد میگردد جلوگیری شود. برای تولید این محصول از تجهیزات کورۀ پاتیلی، واحد سولفورزدایی، واحد گاززدایی RH-OB و عملیات تزریق کلسیم و ریخته گری در ماشین شمارۀ ۵ استفاده شده است.

اصغر مدنی، مدیر ریخته گری مداوم
در راستای اجرای سیاستهای فولاد مبارکه مبنی بر تنوع هرچه بیشتر در محصول و به درخواست شرکت اکسین کارکنان ماشین شمارۀ ۵ ریختهگری با همکاری سایر قسمتهای فولاد مبارکه توانستند برای اولین بار تختال با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر تولید کنند. این تختال که میتوان در خطوط نورد آن را به ورق مخصوص تولید لولههای انتقال گاز ترش تبدیل کرد، از مزیتهای زیادی برخوردار است. با تولید اسلب در این ضخامت میتوان محصولی بیعیب ازنظر جدایش در جریان نورد تولید کرد.
در گام اول حدود ۵۰۰ تن از این محصول تولید شد که در صورت موفقیتآمیز بودن تستهای بعدی در نورد میتوان برای داخل کشور به میزان ۴۰۰ هزار تن و برای صادرات نیز مقادیر بیشتری تولید کرد. ماشین شمارۀ ۵ ریختهگری توانایی و ظرفیت تولید این نوع گریدها و سایر ضخامتهای ۲۰۰ و ۲۳۰ میلیمتر رادارد.
سجــــاد دهقـــانی، کارشنـــــاس واحــد سرویس پاتیل
امروز برای اولین بار تختال با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر تولید کردیم. این ذوب با پشت سر گذاشتن فرایند گاززدایی و به دست کارکنان ماشین شمارۀ ۵ ریختهگری شد. تمامی مراحل تولید این ذوب خاص ازجمله جابه جایی مسیر کورۀ RH تا ماشین ۵ به شکل خاص و توسط واحد سرویس پاتیل(LTS) با موفقیت انجام شد. تولید این نوع تختال این امکان را فراهم میکند که فولاد مبارکه سفارشها و گریدهای متنوع تری تولید کند و با تنوع محصول بیشتر، مشتریان بیشتری در داخل و خارج از کشور داشته باشد.
سید شهرام تاجران، کارشناس تعمیرات مکانیک ماشین ریخته گری شمارۀ ۵
بنا به درخواست بخش تولید و طبق سفارشی که ابلاغ شده بود، کارکنان بخش مکانیک این ماشین موفق شدند با اعمال تغییرات اساسی در اندازه های قالبها و سگمنت‌های این ماشین شرایط را برای تولید محصول موردنظر مهیا کنند. برای موفقیت در این کار، کارکنان واحدهای دفاتر فنی و کارکنان تولید و تعمیرات ریخته‌گری و آماده‌سازی تجهیزات دست به دست هم دادند تا این اتفاق خوب رخ دهد؛ به نحویکه کلیۀ بخشهای خط از قالب تا سایر بخشها باید از سایز ۲۰۰ به ۲۵۰ میلیمتر تغییر عرض داده می‌شدند که خوشبختانه موفقیت‌آمیز بود.
دستیابی به این موفقیت بزرگ لازم بود؛ چراکه فولاد مبارکه برای احداث ماشین ریخته‌گری شمارۀ ۵ سرمایه‌گذاری هدفمندی انجام داده است. این در حالی است که خوشبختانه در کمترین زمان ممکن به ظرفیت اسمی این ماشین ریخته‌گری دست یافته بودیم.
محمود رضا عقیلی کارشناس دفتر فنی واحد مهندسی فرایند
در راستای تولید فولاد API گرید X۶۰ و تولید فولاد برای ساخت لولههای مورداستفاده در صنایع نفت و گاز و مشخصا برای انتقال گاز ترش نیاز به طراحی‌های خاص بود تا بتوان این تختال را در خط نورد بدون ایجاد هرگونه عیب بر روی محصول به ضخامت ۱۵ میلیمتر رساند. برای تولید این نوع ورقها ابتدا باید به فناوری و توانایی تولید اسلب با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر دست یافت که در جریان نورد شدن وقتی به ضخامت ۱۵ میلیمتر کاهش می یابد، ساختار آن به نحوی حفظ شود که استحکام داشته باشد. خوشبختانه با همت همه جانبۀ کارکنان فولاد مبارکه این امر میسر شد. فرایند این کار بعد از کوره‌های قوس الکتریکی از واحدهای سولفورزدایی و گاززدایی با هیدروژن کمتر از ۳PPM با موفقیت عبور کرد و در ماشین مذکور به اسلب ۲۵۰ میلیمتر تبدیل شد تا در ادامه نیز در خط نورد گرم کارخانۀ اکسین به ورق موردنیاز تولید لوله های انتقال گاز ترش مبدل شود.
احمدرضا صادقی، مسئول شیفت ماشین ریخته گری شمارۀ ۵
این اولین بار است که در فولاد مبارکه این نوع تختال را تولید میکنیم و احساس خوبی داریم. برای کسب این موفقیت تنظیمات قالب، سگمنتها و تمامی تجهیزات خط را بر اساس سفارش موردنظر تغییر دادیم.
حسین محمدقاسمی، مسئول شیفت عملیات ثانویه فولادسازی
برای تولید این محصول از واحدهای سولفورزدایی و گاززدایی به نحو مطلوب استفاده شد. به جرأت می توان گفت فولاد مبارکه تنها واحد فولادسازی کشور است که با بهره گیری از این تجهیزات به روز و استفاده از دانش فنی کارکنان باتجربۀ خود می تواند چنین محصولی را تولید کند؛ چراکه برای تولید چنین محصولی باید با استفاده از کوره‌های مخصوص میزان هیدروژن به زیر۳PPM  تقلیل یابد. اینکه بار دیگر کارکنان فولاد مبارکه به دستاوردهای تازه تری دست یافتند، باعث غرور و افتخار است.
مرتضی داتلی بیگی، اپراتور خط برش ماشین ریخته گری شمارۀ ۵
امروز در خط برش این ماشین وقتی تختال‌های جدید را برش میزدیم احساس سربلندی و افتخار می کردیم. چون با همکاری هم توانسته بودیم محصول جدیدی تولید کنیم. ماشین ریخته گری شمارۀ ۵ ابتدا با تولید تختال های با ضخامت ۲۲۰ شروع به کار نمود و در ادامه بر تولید اسلب با ضخامت ۲۰۰ میلیمتر متمرکز شد و الآن نیز به همت کارکنان فولاد مبارکه با کسب موفقیت تولید اسلب با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر به یکی دیگر از ظرفیتهای خود دست یافت.