وضعیت قرمز «آبی» برای تبریزی ها

به گزارش ارک خبر،مثلی است که می گوید «شهر را آب ببرد، پاسبان ما را خواب می برد»، اما گویا این روزها شهر تبریز و یا حداقل برخی مناطق آن را بی آبی برده و مسؤولان را خواب بی خبری و بی عملی، البته نباید از این موضوع غفلت کرد که بنا بر برخی آمار میزان بارش در ایران در حالی یک سوم میانگین جهانی است که میزان تبخیر در کشور ما سه برابر متوسط جهانی بوده و این آمارها مربوط به چند سال قبل است و بدون شک این اعداد و آمار در سال های اخیر دستخوش تغییر شده و اثر خود را در بحران هایی مانند خشکی دریاچه ارومیه و افزایش تنش آبی در نقاط مختلف به وضوح نشان داده است.

این کاهش بارندگی عامل خشک شدن کامل سد نهند به عنوانی یکی از تامین‌کنندگان آب شرب تبریز در شمال شهر تبریز شود این سد بخش اعظمی از آب شهروندان شهرک باغمیشه و ارم در شرق تبریز را تامین می‌کرد.

در چند روز اخیر آب برخی مناطق شهرک باغمیشه در ناحیه مرتفع شهر تبریز با قطعی پراکنده روبه رو بود. قطعی آب در آپارتمان‌های فاقد پمپ بیشتر گزارش شده است.

با گذر از واقعیت تلخ و انکارناپذیر معضل جهانی کم آبی، مدیریت و توزیع درست منابع موجود در شرایط بحرانی فعلی موضوعی است که باید به طور جدی مورد توجه مسؤولان امر قرار گیرد، بحثی که نتیجه غفلت از آن را در بروز بحران قطعی‌های طولانی مدت در برخی نقاط تبریز در روزهای اخیر می‌توان دید، بحرانی که مدیرعامل آبفای استان را شبانه به میان مردم معترض شهرک باغمیشه کشاند و چند روزی است که در نقاط دیگری همچون شهرک ارم ( در برخی نقاط مرتفع این شهرک) نیز برای شهروندان مشکل ساز شده است.

این در حالی است که محمد خانی همین هفته قبل به فارس گفته بود: در حال حاضر کمبودی در تامین آب شرب تبریز وجود نداشته و برنامه‌ای جهت قطعی آب ناشی از کمبود نیز نداریم و قطعی هم که اتفاق افتاده ناشی از اتفاقات و حوادث مربوط به خط انتقال آب بوده است اما عبور از تنش آبی تبریز با صرفه‌جویی و طرح‌های پایدارسازی امکان‌پذیر خواهد بود.

نکته مهم در این خصوص بحث تکمیل رینگ آبی تبریز است که می تواند نقش مهمی در توزیع عادلانه منابع موجود در سطح مناطق مختلف این شهر باشد چون به گفته مدیرعامل آب و فاضلاب استان مجوز حفر سالانه ۱۵ چاه عمیق برای تامین آب این کلانشهر اخذ شده و در شرایط فعلی حداقل با این نوش داروی موقتی می توان از بروز تنش آبی و قطعی های مکرر در تبریز وند میلیون نفری جلوگیری کرد، امری که بدون تکمیل رینگ آبی در عمل بی تاثیر خواهد بود و همچنان در مواقع بحرانی برخی نقاط مانند شهرک های باغمیشه و ارم باید قطعی های مکرر و طولانی را در حالی تحمل کنند که این مشکل در سایر مناطق کمتر می افتد.

البته خانی تاکید کرده که بنا به دلایل فنی حتی با تکمیل رینگ آبی تبریز نیز برخی مناطق همچنان با مشکل قطعی آب در مواقع بحرانی روبرو خواهند برد اما باید توجه داشت که بحران آب کنونی با مسکّن های موقتی همچون حفر سالانه چند حلقه چاه عمیق در دامنه های رشته کوه سهند و نظایر آن قابل مدیریت و حل شدن نیست چرا که خود این اقدامات خود به نوعی دست بردن در منابع آبی نسل های بعدی است و به نوعی پاک کردن صورت مسأله بحران آب.

به نظر می رسد برای مواجهه درست با بحران آب باید از نگاه مبتنی بر ترغیب و گاه اجبار مردم به صرفه جویی در مصارف خانگی به سمت مدیریت بهینه مصرف در بخش های آب بری چون کشاورزی تغییر رویه داد چرا که بر اساس اعلام مسئولان حوزه آب بیش از ۸۰ درصد مصارف آبی کشور و به تبع آن استان مربوط به بخش کشاورزی و آن هم عموماً با بهره وری حداقلی است و تنها ۱۰ درصد صرفه جویی از این بخش تقریبا معادل کل مصرف آبی در بخش خانگی است.

این اعداد و ارقام و تناسب ها بدین معنی است که می توان با مدیریت و بهینه سازی مصرف در بخش پرمصرفی چون کشاورزی با استفاده از روش های نوین علاوه بر ارتقای بهره وری در این بخش، منابع آبی صرفه جویی شده را به بخش های خانگی و صنعتی هدایت و از تنش های آب کنونی تا حدودی عبور کرد، موضوعی که حتی در پر بارش ترین کشورها به ویژه در اروپا نیز از سال ها قبل مورد توجه قرار گرفته و کشاورزی مدرن کشوری چون هلند بارزترین مصداق این ادعاست و همین می شود که در حالی که در سطح جهانی از هر متر مکعب و استفاده حداکثری این منابع در بخش کشاورزی تنها ۵۰ سنت به ازای هر متر مکعب آب است.

تحقق هدف و یا شاید رویای دست نیافتنی مدیریت مصرف آب تنها با برنامه ریزی مدون و سرمایه‌گذاری درست بدنه اجرایی کشور برای بخش‌هایی چون کشاورزی ممکن خواهد بود نه با قطعی‌های بی‌برنامه و طولانی در بخش خانگی و اجرای طرح‌های موقتی برای مدیریت فصلی منابع آبی و اگر این رویکرد از سال.ها قبل که هشدار بروز بحران فعلی از سوی کارشناسان حوزه آب داده می‌شد، مورد توجه قرار می‌گرفت، چه بسا امروز فاتحه خشکی دریاچه ارومیه در سکوت سنگین مسؤولان خوانده نمی‌شد و شهروندان برخی نقاط باغمیشه و ارم دبه به دست به دنبال ذخیره آب روزانه خود در یکی ۲ ساعت جریان داشتن آب در شیرهای خانه‌هایشان نبودند.

طبق این گزارش، متوسط مصرف سرانه جهانی آب ۱۵۰ لیتر در شبانه روز بوده در حالی که متوسط مصرف آب به ازای هر فرد در آذربایجان‌شرقی ۲۲۰ لیتر در شبانه روز و در شهرستان تبریز ۲۳۵ لیتر است و این میزان در پیک مصرف و فصل تابستان به ۲۵۰ لیتر در شبانه‌روز نیز می‌رسد.