ساعت پسابرجام به وقت جنوب شرقی آسیا/ نگاه سیاسی و اقتصادی روزنامه ها

این گزارش به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز شنبه 17 مهر 1395 خورشیدی در حوزه های سیاسی و اقتصادی نگاهی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

** روحانی و سه مقصد رایزنی در جنوب شرقی آسیا
«حسن روحانی» رییس جمهوری کشورمان این روزها در جریان سفر به جنوب شرقی آسیا، میهمان سه کشور ویتنام، مالزی و تایلند است. روزنامه های امروز به اهمیت و پیامدهای این سفرها پرداختند.
روزنامه «ابتکار» در گزارشی در این ارتباط نوشت: رئیس جمهوری ایران در ادامه سفر خود به منطقه آسیای جنوب شرقی، روز جمعه و پس از ‏پایان سفر رسمی به ویتنام، وارد کوالالامپور پایتخت مالزی شد،اما در قدم اول این سفر و در ویتنام روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری سوسیالیستی ویتنام توافق کردند که حجم مبادلات دو کشور را به پنج برابر رقم کنونی ارتقاء داده و به بیش از 2 میلیارد دلار برسانند.
به نوشته ابتکار، در واقع سفر به ویتنام فرصت مناسبی برای ایران با هدف گسترش بازار اقتصادی خود بر اساس رهنمون اقتصاد مقاومتی ایجاد کرد. این مساله به خوبی نشان می دهد که در کنار مذاکرات صورت گرفته با کشورهای اروپایی و عقد قراردادهای تجاری مهم به هیچ عنوان از نگاه به منطقه آسیا غافل نمانده است.
در ادامه می خوانیم: در مورد سفر روحانی به مالزی، در سال های اخیر به دلایل مختلف روابط ایران و مالزی مانند گذشته نبود اما سفر رئیس جمهوری ایران به این کشور بار دیگر نشان می دهد که دو طرف برنامه جدیدی برای گشودن فصلی نو دارند.سفرروحانی به مالزی برگ برنده دیگری برای ایران در مقابل برخی کشورها از جمله عربستان به حساب می آید.
روزنامه «ایران» هم در یادداشتی آورد: سفر رئیس جمهوری ایران به سه کشور جنوب شرق آسیا و به طور مشخص کشورهای ویتنام، مالزی و تایلند را با توجه به حضور ایشان در مجمع گفت و گوهای آسیایی در بانکوک، باید در قامت سفری به «قاره آسیا» و در امتداد نگاه جدید دیپلماسی ایران به شرق ارزیابی کرد. با چنین رویکردی است که رئیس جمهوری در ابتدای سفر خود با بیان این جمله که «قرن بیست و یکم، قرن آسیا است» بر اهمیت این منطقه تأکید کرد. آسیا در گذشته منطقه موازنه دهنده روابط بین الملل به شمار می آمد و طرح موضوع «نگاه به شرق» به عنوان تاکتیک و رویکردی با هدف موازنه روابط با غرب به کار می رفت و گاه عملیاتی می شد. زیرا در گذشته «شرق» وزنه قابل توجهی در سیاست و اقتصاد بین الملل به حساب نمی آمد.
در ادامه می خوانیم: اما امروز سیاست نگاه به شرق با حضور کشورهای قدرتمندی مانند هندوستان، چین و ژاپن که در آینده نزدیک، سه اقتصاد برتر جهان را تشکیل می دهند، معنای متفاوتی دارد. همچنین شرق امروز با حضور دست کم چهار قدرت اتمی یعنی هند، پاکستان، چین و کره شمالی وزنه اساسی در امنیت بین الملل به شمار می رود و با توجه به همین واقعیت ها است که امریکا تمرکز سیاست خارجی اش را از حوزه اقیانوس اطلس به سمت حوزه اقیانوس آرام تغییر داده است. بنابر این در کمتر از دو دهه آینده شرق یک قطب مهم قدرت خواهد بود و از پتانسیل های لازم برای این جایگاه نیز بهره مند است. چنانکه آسیا از عامل تمرکز جمعیت به عنوان یکی از عامل های مهم تولید قدرت ملی برخوردار است و می تواند از این عامل به عنوان موتور مؤثر تحولات اقتصادی خود بهره گیرد.
همچنین به نوشته سرمقاله روزنامه «آرمان»، موقعیت جمهوری اسلامی ایران یکی ازمهم ترین عوامل و ویژگی های شاخص و اساسی در رشد و توسعه اقتصادی و برقراری روابط سیاسی با دیگر کشورهاست، عاملی که تاکنون کمتر مورد برنامه ریزی های اساسی و زیر ساختی قرار گرفته است. باید اذعان داشت که جایگاه جغرافیایی ایران این امکان را فراهم می کند تا میان اروپا و غرب از یک طرف، جنوب و شرق آسیا و آسیای میانه از طرف دیگر کانال های مبادلاتی و ارتباطاتی ایجاد شود. این جایگاه به لحاظ اقتصادی نسبت به مسیرهای جایگزین اقتصادی تر و مقرون به صرفه تر محسوب می شود و باید این جایگاه را حفظ کرد. در این میان کشورهای آسیایی با قدرت بالای تولید و اقتصاد تولیدی زمینه فتح بازارهای مغرب زمین را فراهم کرده اند و ایران از این بخش باید بیشترین بهره برداری را به عمل آورد. اگر ایران تنها به عنوان مصرف کننده کالاهای شرق و جنوب آسیا باشد، این امر موجب توسعه و رشد نخواهد شد. بنابراین در بعد مبادلات تجاری و فناوری میان بلوک اقتصادی اروپا و غرب از یک طرف و بلوک های اقتصادی جنوب و شرق آسیا می توان به رشد و توسعه نائل آمد و این امر باید مبنای سیاستگذاری قرار گیرید. درکنار بخش مبادلاتی و ترانزیت، البته ایران زمینه های دیگری هم برای مبادلات دوجانبه و چندجانبه به طور مستقیم با جنوب و شرق آسیا دارد که در این حوزه می توان به گسترش مبادلات و همکاری در زمینه فناوری های ارتباطی، گردشگری، صنایع، مواد غذایی وکشاورزی اشاره کرد که اینها در برقراری مبادلات مفید هستند.
روزنامه «خراسان» هم در یادداشتی چنین نگاشت: با گذشت 10 ماه از اجرای برجام اینک نوبت شرق آسیا رسیده بود تا رئیس جمهور کشورمان با سفر به این منطقه مهم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی، ظرفیت های بالقوه این حوزه را بیش از پیش فعال سازد. در همین راستا حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی پس از سفری دوره ای به ویتنام و مالزی به تایلند می رود تا با تاکید مجدد بر توسعه همکاری های آسیایی ایران در کنار توجه به غرب پیام شروع فصلی نوین از تنوع ارتباطات بین المللی کشورمان در دوران رفع تحریم های ظالمانه را به دنیا و شرکای کشورمان مخابره کند . روحانی در فرودگاه مهر آباد و ساعتی قبل از پرواز به سوی هانوی پایتخت ویتنام قرن بیست ویکم را قرن آسیا نامید و از اهمیت بسیار زیاد گسترش همکاری های آسیایی به ویژه در زمینه های فرهنگی، علمی، تکنولوژیکی و اقتصادی برای ایران گفت.
روزنامه «جوان» اما در گزارشی «نگاه پسابرجامی به شرق» را نتیجه «بدعهدی غرب» دانست و نوشت: حسن روحانی رئیس جمهور اسلامی ایران عازم منطقه جنوب شرق آسیا شده است تا پس از امضای برجام با گسترش روابط تجاری ایران با کشورهای صنعتی شرق آسیا تا حدودی از فشار بدعهدی امریکا بر اقتصاد ایران کم کند و بتواند بازارهای جدیدی برای محصولات ایران بیابد.

** نوبل صلح در دستان رییس جمهوری کلمبیا
جایزه نوبل صلح سال 2016 به «خوان مانوئل سانتوس» رییس جمهور کلمبیا به خاطر تلاش برای پایان دادن به جنگ در این کشور اهدا شد. روزنامه های امروز به اهمیت جایزه صلح نوبل و دورنمای توافق صلح در کلمبیا پرداختند.
روزنامه «همدلی» در گزارشی نوشت: درحالی که به نظر می رسید شانس جان کری و جواد ظریف برای کسب جایزه صلح نوبل به دلیل تلاش برای توافق تاریخی میان ایران و 1+5 بیش از سایر گزینه ها باشد اما خوان مانوئل سانتوس، رئیس جمهوری کلمبیا به عنوان برنده جایزه صلح نوبل امسال معرفی شد. به گزارش سایت نوبل، انتخاب مانوئل سانتوس به دلیل تلاش های وی برای برقراری صلح با شورشیان فارک بوده که توافقنامه آن اخیرا در کوبا امضا شد اگرچه مردم کلمبیا در همه پرسی خود این توافقنامه را نپذیرفتند.
روزنامه «جهان صنعت» در یادداشتی نوشت: در اینکه پایان جنگ در کلمبیا برای مردم این کشور و همچنین آمریکای جنوبی یک رویداد مهم و آینده ساز به شمار می رود تردیدی نیست اما اینکه زخم های چرکین 40 ساله بر قلب و روح مردم کلمبیا و کسانی که توسط فارک به اسارت گرفته شده بودند به این زودی ها مرهم یابد، پرسش بی پاسخی خواهد بود. به هر حال دریافت جایزه مانند نعمتی آسمانی بود که از سوی کمیته نروژی صلح نوبل برای رییس جمهور کلمبیا فرستاده شد چراکه با توجه به پاسخ منفی در رفراندوم، موفقیت سانتوس و قرارداد صلح زیر سوال رفته است و این جایزه می تواند به نوعی به اهلیت و اعتبار رییس جمهور کلمبیا اضافه کند.
روزنامه «اطلاعات» هم در یادداشتی آورد: یک سئوال مهم و منطقی که در این شرایط جدید قابلیت بررسی دارد این است که کمیته بین المللی صلح نوبل در نروژ با چه جمع بندی، چند روز پس از اعلام نتیجه رفراندوم در رد توافقنامه صلح توسط اکثریت مردم آن هم در یک اقدام دمکراتیک، رئیس جمهوری کلمبیا را به عنوان پیشگام این صلح رد شده، برنده جایزه صلح نوبل معرفی می کند؟
به نوشته این روزنامه، البته ممکن است پاسخ های متعددی را بتوان به این سوال داد ولی یکی از این پاسخ ها می تواند به نقش دولت نروژ در این مذاکرات برگردد. دولت نروژ در مذاکراتی که دراین پنجسال میان دولت کلمبیا و شورشیان انجام می گرفت نقش میانجیگری داشت و سعی زیادی کرد که این مذاکرات به نتیجه برسد. به نظر می رسد که در آستانه شکست کامل این فرآیند بعد از پنجسال و با رد این توافق از سوی مردم، تنها شانسی که شاید بتواند تاثیری در نجات این فرآیند سیاسی ایفا کند، اعلام رییس جمهوری کلمبیا به عنوان برنده جایزه صلح نوبل باشد.
روزنامه «تعادل» هم در یادداشتی جایزه صلح نوبل امسال را حاوی درس هایی برای ایران دانست و نوشت: چرا یک نفر می تواند کاری را از پیش ببرد که جمیع افراد در گذشته نتوانستند آن کار را از پیش ببرند؟ پاسخ به این سوالات که می تواند راهگشای بسیاری از امور حتی برای ایران باشد را می توان در همان «دغدغه مشترکی» دید که همه خواهان رفع آن هستند. درواقع رییس جمهوری کلمبیا هم با این روش توانست یک موضع داخلی را به یک دغدغه مشترک و جهانی تبدیل کند و از این طریق نه تنها حمایت های منطقه یی بلکه حمایت های بین المللی را هم به دست آورد. هرچند صلح با فارک در کلمبیا نتوانست حمایت اکثریت قاطع مردم را به دست آورد و اکثریت شکننده یی آن را رد کردند اما همین موضع اکثریت شکننده هم با اعطای جایزه صلح نوبل به سانتوس در معرض اقلیت شدن قرار گرفته است.

**رد فرضیه نامزدی لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری 1396
«علی لاریجانی» رییس مجلس شورای اسلامی در کنگره ملی ١٨٨٠ شهید استان کهگیلویه و بویراحمد از تصمیم خود برای نامزد نشدن در انتخابات 1396 گفت. روزنامه های امروز به چرایی اتخاذ چنین تصمیمی پرداختند.
روزنامه «اعتماد» در گزارشی نوشت: «برنامه ای برای انتخابات ریاست جمهوری 96 ندارم.» را سومین بار در 11 سال اخیر است که می گوید. بدعهدی اصولگرایان در انتخابات 84 در حقش را به یاد دارد یا دیگر سودای ریاست جمهوری را در سر ندارد؟ 11 سال از آخرین باری که خود را برای صندلی پاستور در معرض رای نمایندگان گذاشت، گذشته است اما او این بار نمی خواهد با حسن روحانی رقابت کند. همان طور که در 88 نخواست با محمود احمدی نژاد رقابت کند و در 92 هم عطای ریاست جمهوری را به لقایش بخشید و دعوای اصولگرایان را نظاره کرد. حالا هم در روزهایی که احمدی نژاد از کاندیداتوری منع شده است برنامه ای برای انتخابات ندارد تا بازار اصولگرایی برای انتخابات پیش رو بیش از پیش کساد شود. علی لاریجانی آن روزی که کاندیدای نمایندگی مجلس هشتم و کمی بعدتر ریاست آن مجلس شد و حتی در روزهایی که رییس مجالس نهم و دهم شد هم با درسی که از انتخابات 84 گرفته بود تغییر تاکتیک داده بود.
این روزنامه همچنین در یادداشتی به قلم «صادق زیباکلام» مدرس دانشگاه نوشت: درباره عدم تمایل برخی چهره های اصولگرا در انتخابات سال آینده باید به این واقعیت توجه کنیم که دو انتخابات اخیر یعنی انتخابات ریاست جهوری در سال 92 و همین طور انتخابات مجلس در سال 94 (که دور دوم آن در دهم اردیبهشت امسال برگزار شد) برای بسیاری از اصولگرایان واقع بین تر حاوی پیام نسبتا تلخی بود. آن پیام این بود که به هر حال اصولگرایان مقدار زیادی از محبوبیت خودشان را در میان رای دهندگان از دست داده اند. از منظر جامعه شناسی می توان گفت که بیشترین ریزش و رویگردانی از اصولگرایان تعلق به متولدین دهه 60 و 70 دارد. یعنی جوانان بیشترین رویگردانی را از اصولگرایان دارند و این واقعیت را به خصوص در دانشگاه ها می توان شاهد بود. اینکه دلیل ریزش پایگاه رای اصولگرایان چیست خارج از موضوع این یادداشت است. اما قدر مسلم برخی از اصولگرایان با وجود همه شعارها و تبلیغات شان در خلوت خودشان متوجه عدم محبوبیت شان شده اند. بنابراین می دانند اگر در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 شرکت کنند شانسی ندارند و آقای روحانی با دست و پای بسته هم آنها را شکست می دهد.
روزنامه «آفتاب یزد» هم در گزارش خود آورد: علیرغم تکاپوی شدید جناح راست و مطرح شدن اسامی مختلف اما همچنان کاندیدای مورد نظر اصولگرایان در «دسترس» نمی باشد. رییس مجلس نیز کانیداتوری خود را رد کرد.
روزنامه «ابرار» و «شهروند» هم از زبان لاریجانی نوشتند: نامزد انتخابات ریاست جمهوری 96 نمی شوم.