خانه مشروطه تبریز

بزرگان مشروطه پس از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی توسط محمدعلی شاه، در خانه مشروطه جمع می شدند و به همفکری می پرداختند. همچنین این مکان، مرکز فرماندهی مجاهدان در طی محاصره 11 ماهه تبریز و نیز مرکز تصمیم گیری برای پایین آوردن پرچم های تسلیم در برابر شاه قاجار بوده است. حاج ولی معمار، معمار تبریزی که ساکن روسیه بود، در سال 1247 خورشیدی و پس از بازگشت به ایران، بنای این خانه را بنیان نهاد.

خانه مشروطه با 1300 متر مربع مساحت، در دو طبقه ساخته شده. از ویژگی های منحصر به فرد این خانه، می توان به پنجره های ارسی، درب های منبت کاری شده، غلام گردش، کلاه فرهنگی و نورگیر اشاره کرد. موزه مشروطه نیز پس از ایجاد تغییراتی در تالارها و اتاق های خانه مشروطه و به نمایش در آوردن اسناد تاریخی مربوط به انقلاب مشروطه در سال 1375 خورشیدی تأسیس شده است.

خانه مشروطه یادگاری گرانقدر از انقلاب مشروطه می باشد. بانی این خانه مرحوم حاج مهدی کوزه کنانی از بازرگانان خوشنام تبریزی بود که به پاس خدمات و مجاهداتش در انقلاب مشروطیت به لقب (ابوالمله) از او یاد شده است. مرحوم کوزه کنانی حامی بزرگ نهضت آزادی خواهی مردم آذربایجان در آن روزهای سخت و سرنوشت ساز بود که حتی خانه شخصی خود را نیز به عنوان پایگاهی مطمئن در اختیار مجاهدین مشروطه قرار داد. نظر به جایگاه شهر تبریز در پیروزی انقلاب مشروطیت و نقشی که خانه کوزه کنانی یا خانه مشروطه در این نهضت بزرگ ایفا کرده، سازمان میراث فرهنگی کشور موزه مشروطه را در سطح ملی در همین خانه دایر نمود. بنابراین از سال 1357 با تبدیل بخشهایی از بنا به موزه اسناد، تصاویر و یادگارهای با ارزشی از دوران مشروطه و رهبران در آن نگهداری می شود. از مهمترین اسناد و اموالی که در موزه مشروطه وجود دارد می توان به تپانچه کمری ستارخان، قلمدان و عینک و دستخط شهید ثقة الاسلام، دفترچه هزینه های نهضت مشروطه به قلم حاج مهدی کوزه کنانی، مهر انجمن های انقلابی آذربایجان، فرش و تابلو فرشهای مشروطه، روزنامه های دوران انقلاب مشروطه و… یاد کرد. در این موزه تندیس هایی از شخصیت ها و مجاهدین صدر مشروطیت همچون ستارخان، باقرخان، میرزا مهدی کوزه کنانی، حسن خان باغبان، علی مسیو، شهید ثقة الاسلام، جهانگیرخان صور اسرافیل، میرزا ابراهیم آقا صبا، میرزا اسماعیل نوبری و… به نمایش گذاشته شده است و تصاویر بسیار تاریخی و قیمتی از دوران انقلاب مشروطه زینت بخش دیوارهای این خانه تاریخی می باشد.