ارک خبربه نقل ازایرنا:مهدی ایزدی روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: در جلسه اخیر کمیته حریم آثار ملی غیر منقول سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری کشور، ممنوعیت فعالیت معادن در محدوده غار تاریخی اسپهبد خورشید در استان مازندران مصوب شد .

وی که از این مصوبه با عنوان مصوبه لازم الاجرا نام برد ، ادامه داد :براساس این مصوبه برخی معادن که فعالیتشان به این غار تاریخی آسیب می زند اجازه فعالیت در حریم این غار را ندارند .
معاون میراث فرهنگی مازندران تعداد معادنی که هم اکنون در حریم این غار فعالیت می کنند را پنج واحد اعلام کرد و افزود : براساس این مصوبه علاوه بر ممنوع شدن فعالیت برخی از این معادن ، اجازه فعالیت مجموعه های گردشگری نیز می بایست براساس نظر کارشناسی این اداره کل انجام شود .
وی گفت : فعالیت معادن ، کارخانه های برداشت شن و ماسه در حریم و اطراف این قلعه دژ تاریخی موجب بوجود آمدن خطراتی برای این اثر شده بود که حتی بیم تخریب آن هم می رفت .
معاون میراث فرهنگی مازندران با تاکید بر حساسیت این مساله به تلاش مسوولان میراث فرهنگی مازندران برای جلوگیری از فعالیت این کارخانه ها و معادن اشاره کرد و ادامه داد : فعال بودن این معادن در اطراف این قلعه دژ تاریخی باعث شد تا ریزش و تخریب بدنه آهکی این اثر را تهدید بکند .
وی اضافه کرد : لایه های آهکی غار در مقابل ارتعاشات صوتی این کارخانه ها و معادن مقاوم نیستند که این مساله بر حفظ آن تاثیر می گذارد .
طاق طبیعی اسپهبد خورشید با دهانه ای به طول 85 متر با بقایای قلعه ای کهن در ارتفاعات خطیرکوه در حاشیه شرقی جاده سوادکوه واقع شده است که در دو سوی دهانه داخلی این اثر طبیعی سازه هایی مطبق از کف تا زیر طاق با کاربری فضاهای مسکونی و تدافعی شامل پلکان ، حوض، انبار و آب انبار، از جنس لاشه سنگ و ملات آهک و گچ بنا شده است.
ورودی این طاق و غار که در سال 1335 توسط عده ای از غارشناسان ایرانی کشف شد با سنگ و ساروج چیده شده و تا مدخل آن ادامه دارد ، حکایتگر سابقه ساخت این بنا در دوره ساسانیان است.
به دلیل سوابق تاریخی ،معماری بی نظیر و نقش بی نظیر در رخدادهای تاریخی در سال 1381 به شماره 7839 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید .