قیام ۲۹ بهمن تبریز نماد فرهنگی و هویتی مردم آذربایجان است

ارک خبر- عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: قیام تاریخی ۲۹ بهمن مردم تبریز نماد و مشخصه مهم هویت و فرهنگ ایرانی و اسلامی مردم آذربایجان در دفاع از کیان دینی و هویت ملی است.
قیام ۲۹ بهمن تبریز نماد فرهنگی و هویتی مردم آذربایجان است
حجت الاسلام محمدتقی پورمحمدی روز شنبه در همایش گرامیداشت قیام ۲۹ بهمن مردم تبریز در سینما سرباز، افزود: آذربایجان و تبریز همواره در طول تاریخ با ویژگی های اسلامی و شیعی شناخته شده و این ویژگی در جریان مبازرات ضد استعماری و ضد استکباری انقلاب اسلامی به وضوح دیده شد که قیام ۲۹ بهمن نمونه ای از این خصیصه منحصر به فرد است.
وی با اشاره به تاج گذاری شاه اسماعیل صفوی در تبریز به عنوان ایجاد نخستین حکومت شیعی در جهان، این مهم را نشان دهنده جایگاه والای آذربایجان در جهان تشیع دانست و اظهار کرد: در همین دوره جنگ چالدران بین ایران و حکومت عثمانی درگرفت که طی آن مردان و زنان آذربایجانی برای دفاع از ایران مقابل متجاوزان عثمانی ایستادگی کرده و به شهادت رسیدند.
پورمحمدی اضافه کرد: بر اساس اسناد جنگ چالدران، بسیاری از زنان آذربایجانی برای دفاع از هویت ایرانی و شیعی خود با لباس جنگ مردانه وارد جنگ شده و به شهادت رسیده بودند که این واقعیت ها زمانی آشکار شد که ارتش عثمانی اجساد این شهدا را جمع آوری می کرد.
امام جمعه شهر مراغه با اشاره به نقش بی بدیل آذربایجان و تبریز در رویدادهای مختلف سیاسی و اجتماعی ایران، نقش آفرینی در جریان نهضت تنباکو، نهضت مشروطه، مقابله با متجاوزان انگلیسی در جنوب کشور و نقش علمای شیعه آذربایجان در این اتفاقات را نمونه ای برجسته از این نقش آفرینی ها بیان کرد.
پورمحمدی به نقش علمای دینی و اعتقادات شیعی مردم آذربایجان در شکست حکومت فرقه دموکرات در این خطه اشاره کرد و گفت: پیشه وری نیز که رهبری این حکومت را بر عهده داشت اذعان کرد که با اعتقادات عمیق مذهبی مردم آذربایجان نمی توان نسبت به پیاده سازی ایده های لنین و استالین در این منطقه اقدام کرد.
وی، مبارزات مردم آذربایجان با رژیم طاغوت را مورد اشاره قرار داد و با بیان اینکه از همان آغاز مبارزه امام خمینی (ره)، تحرکات ضدسلطنتی نیز در آذربایجان شروع شد، گفت: به واقع اگر قیام تاریخی ۲۹ بهمن تبریز نبود، قیام خونین مردم قم در ۱۹ دی به دست فراموشی سپرده می شد و رژیم ستمشاهی خیلی راحت آن را سرپوش می گذاشت.
وی اظهار کرد: این قیام به واقع ستون فقرات رژیم پهلوی را شکست چون رژیم و شخص شاه هرگز فکر نمی کرد مردم این شهر چنین علیه حکومت وی برآشوبد.
پورمحمدی با بیان اینکه آمار دقیقی از شهدای قیام ۲۹ بهمن تبریز در دست نیست، تعداد این شهدا را از ۶ تا ۱۴ نفر بیان و تصریح کرد: اما بیش از ۱۰۰ نفر مجروح و ۵۰۰ نفر دستگیری در این روز به ثبت رسیده است.
وی، مردم آذربایجان را مردمی ولایتمدار و مطیع امر ولایت خواند و افزود: همچنان که مردم این خطه از ایران اسلامی مطیع فرمان امام خمینی (ره) بودند، امروز نیز همچون گذشته مطیع فرامین رهبری هستند و هرگز از آرمان های امام، انقلاب و شهدا عدول نکرده و نخواهند کرد.
به گزارش ایرنا، در این همایش از خانواده های شهدای ۲۹ بهمن و همچنین تعدادی از جانبازان این قیام تجلیل شد.
چند روز قبل از ۲۹ بهمن سال ۱۳۵۶ با صلاحدید آیت الله شهیدمحمدعلی قاضی طباطبایی تصمیم بر این شد برای بزرگداشت چهلمین روز شهدای ۱۹ دی ماه سال ۵۶ شهر قم مجلس ختمی در تبریز برگزار شود و به همین مناسب روز جمعه ۲۸ بهمن ماه ۱۳۵۶ اعلامیه ‌ای با عنوان دعوت مردم به برگزاری مراسم چهلم شهدای قم در مسجد قزللی و در شهر پخش شد که به امضای ۱۱ نفر از علما و روحانیون بزرگ آذربایجان همچون حضرات آیات قاضی طباطبایی، غروی، قزلجه‌ای و انگجی رسید.
ساعت ۹ صبح روز ۲۹ بهمن ماه سال ۵۶، مردم برای شرکت در مراسم اربعین شهدای قم در مقابل مسجد قزللی تجمع و منتظر شروع مراسم بودند که سرگرد ˈ حق شناس ˈ رییس کلانتری ۶تبریز دستور داد درب مسجد را ببندند.
حق شناس، وقتی دوباره به همان محل مراجعه و رفت و آمد مردم را دید، به جایگاه مسجد اهانت کرد که در این زمان مردم تاب تحمل اهانت به مسجد را نداشته و رفتار و گفتار او را بی‌ جواب نگذاشتند.
در این هنگام نیروهای شهربانی شروع به تیراندازی ‌کردند و ‘محمد تجلا’ اولین شهیدی بود که در آن روز به­ دست سرگرد حق‌ شناس به شهادت ‌رسید.
به دنبال این جریانات، مردم به خروش آمده و جنازه شهید تجلایی را بالای دست گرفته و تظاهرات گسترده‌ای را ابتدا در منطقه بازار و سپس در خیابان های اطراف آغاز کردند، به طوری که حرکت مردم به سمت مرکز شهر و پیوستن جوانان پرشور و انقلابی به آنها، با آتش زدن سینماها، مشروب فروشی‌ها، مقر حزب رستاخیز و بانک صادرات که در اختیار بهایی‌ها بود، این قیام گسترده تر شد.
تنها چند دقیقه از این جریان ابتدایی نگذشته بود که تمام شهر تبریز به دست تظاهرکنندگان افتاد و نیروهای شهربانی که فاقد توانایی لازم برای مقابله بودند، راه چاره را تیراندازی مستقیم به مردم دیدند که البته با ادامه ناآرامی ها نیروهای کمکی از ارتش نیز برای جلوگیری از سرایت قیام به نقاط دیگر شهر نیز وارد شهر شدند.
مردم انقلابی که تا ساعات ظهر کنترل شهر را از دست مأموران رژیم خارج کرده بودند، به دستور سپهبد ˈآزمودهˈ استاندار وقت آذربایجان شرقی، ارتش وارد عمل شد و با کامیون‌های پر از سرباز و تانک‌های خود صحنه‌ای خونین در شهر به وجود آورده و ده‌ها نفر را به شهادت رسانده و صدها نفر را زخمی کردند.
در برخی منابع رسمی رژیم ستمشاهی از جمله روزنامه های کیهان و رستاخیز، تعداد شهدا را شش تا ۹ نفر اعلام و بعضی منابع نیز با توجه به ابعاد و وسعت قیام و کشتاری که نیروهای امنیتی و مأموران ساواک به راه انداخته بودند، شمار تلفات این قیام را ۵۶۰ نفر اعلام کردند.
در این حال اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان اروپا در ۹ اسفندماه سال ۱۳۵۷ با صدور اعلامیه ای تعداد شهدا و مجروحان قیام تبریز را ۴۰۰ نفر ذکر کرد.
بیشتر منابع، تعداد مجروحان این قیام تاریخی را ۱۲۵ نفر ذکر کردند که البته نباید از نظر دور داشت که بسیاری از مردم به دلیل هراس از اینکه مجروحانشان به دست ساواک بیفتد، از انتقال آنان به بیمارستان خودداری کرده بودند.
تعداد دستگیر شدگان قیام ۲۹ بهمن تبریز نیز بین ۵۰۴ تا ۶۰۸ نفر متغییر بوده است.
آمار دقیق شهدای این قیام خونین که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دست آمد، ۱۴ نفر بود که عبارتند از: محرم جبراییلی، سیدحسن جدیری، محمدباقر رنجبرآذرفام، پرویز حسن زاده، بهمن اره چی، حبیب تقی نژاد شتربانی، ضربعلی فتحی، محمد تجلایی، جعفر درگاهی، اصغر علیزاده شیخ احمدلو، قربانعلی شاکری، بالاآقا کشاورزی، سیدفیض صالح الوندی و غلامعلی نجفیان پور.