کلیسای سیر، بنایی زیبا از سنگ‌های نامنظم

کلیسای سیر یا “مارسرگیز” یکی از بناهای تاریخی و مذهبی استان آذربایجان غربی است که در دامنه کوه سیر و در 5 کیلومتری شهر ارومیه نزدیک تفرجگاه بند واقع شده است.

این کلیسای سنگی بسیار مستحکم بوده و تمام دیوارها و سقف آن از سنگ های نامنظم به صورت ماهرانه ساخته شده است که یکی از ویژگی های جالب کلیسای سیر محسوب می شود.

کلیسای سیر ارومیه در زمان ساسانی به دستور زن مسیحی خسرو پرویز، پادشاه ساسانیان، به نام شیرین احداث شده است. به روایتی نقل می‌‌كنند كه در زمان «ماكسی میانوس» – امپراطور روم (210 الی 230 میلادی) – فردی به نام سركیس كه از رجال برجسته دربار بوده، به علت گرویدن به آئین مسیح مورد خشم و غضب امپراطور قرار می‌گیرد و با بی‌اعتنایی به فرمان امپراتور كه مبنی بر ترك آئین مسیح و بازگشت به كیش بت‌پرستی بود،‌ هفتم اكتبر 215 میلادی به قتل می‌رسد.

در زمان خسرو پرویز نبردی سخت بین ایرانیان و رومیان در گرفت. شیرین، ملكه‌ پادشاه كه دختر پادشاه ارمنستان هم بود، نذر كرد كه اگر شاه ایران بر رومیان غلبه نماید كلیسایی به نام مارسركیس بنا کند و چون رومیان مغلوب شدند و قسمت بزرگی از مناطق آذربایجان و ارمنستان به تصرف ایرانیان درآمد، شیرین كلیسای مارسركیس را در كوه سیر بنا کرد.

این بنا از دو قسمت تشکیل شده که شامل ورودي نسبتا كوتاه و سالن اول نيايش و محراب و اتاق هاي اطراف آن است. و قسمت بعدي، سالن ديگري است كه به موازات سالن اول و اتاق هاي كوچكي كه به پشت محراب ارتباط دارند قرار گرفته است.

نماي داخلي هر دو سالن ساده بوده و با اندود گچ پوشانده شده و رنگ آميزي گرديده است. پوشش سالن ها به صورت طاق و گهواره اي و به شکل نيم بيضي و يادآور معماري دوره باستان است. در قسمت پشت ساختمان كليسا و متصل به آن فضاي كوچكي قرار دارد كه شامل يك اطاق و دخمه اي در زير آن است كه به منزله چله خانه كليسا محسوب مي شود.

نام اصلی این کلیسا مارسرگیز است که از کلمه مار به معني حضرت يا صاحب و سرگيز لغت يوناني سن جرج می باشد كه در واقع محل دفن مارسرگيز است.

کلیسای سیر که دارای ارزش مذهبی زیادی است، زیارتگاه عموم مسیحیان، اعم از ارامنه، آشوری، کاتولیک و پروتستان است. مسیحیان مقیم ارومیه و روستاهای اطراف اعتقاد زیادی به آن دارند و هر سال از خرداد تا آبان، نذورات و صدقات خود را به صورت قربانی گوسفند طی مراسم جالبی با شركت روستائیان روستای سیر و دهات آشوری اجرا می‌كنند.