«حجاب» محدودیت یا مصونیت؟
پایگاه خبری ارک خبر-اصفهان:
«حجاب» محدودیت یا مصونیت؟
گزارشگر: راضیه کشاورز
۲۱ تیرماه در حالی به یاد شهدای مسجد گوهرشاد و در صیانت از پوشش اسلامی «روز عفاف و حجاب» نام‌گذاری شده که در ماه‌های اخیر هجمه‌های رسانه‌ای متعددی سعی دارند تا مسئله پوشش و آزادی آن را یک مطالبه عمومی و فراگیر نشان دهند.
مقوله حجاب از چالش‌های مهم فرهنگی اجتماعی نظام های اسلامی بوده و هست تا جایی که شرایط فعلی نه مدافعان حجاب را قانع کرده و نه مخالفان آن را چرا که گروهی از مدارا گلایه دارند و گروهی از سخت‌گیری‌های فزاینده!
برای شنیدن نظرات تعدای از جوانان شهر به دانشگاه اصفهان رفتم، یکی از دانشجویان می‌گفت سخت‌گیری‌ها بعضی افراد را از پوشش مناسب دلسرد کرده است.
ریحانه عابدی با بیان اینکه حجاب باید فرهنگسازی شود نه اینکه به زور آن را به افراد تحمیل کرد، افزود: بعضی افراد را می‌شناسم آنچنان برای رعایت حجاب تحت فشار قرار گرفته‌اند که با لجبازی الگوهای غربی را ملاک پوشش خود قرار داده‌اند.
یکی دیگر از دانشجویان که با پوشش مناسب کنار ورودی دانشکده ادبیات ایستاده بود، گفت: گشت ارشاد گاهی به جا برخورد می‌کند زیرا پوشش بعضی افراد بسیار افراطی است.
الهام زنجانی ادامه داد: من طرفدار مُد و زیبایی هستم، اما گاهی مشاهده می‌کنم که عده ای شلوارهای پاره و خارج از عُرف می‌پوشند، پوشش مناسبی ندارند و به همین دلیل اگر گشت ارشاد به اینگونه افراد تذکر دهد، باید از نیروهای آن تشکر کرد.
وی افزود: اسلام گفته بهتر است چادر باشد، نگفته باید باشد و به نظر من افرادی که مانتو می‌پوشند اگر حجاب را رعایت کنند، پوشش اسلامی دارند.
«آزادی نداشتن با محدود کردن آزادی تفاوت دارد، حجاب در کشور ما آزادی را محدود نمی‌کند، به انسان شخصیت می دهد و مهم این است که آزادی یا محدود بودن را در چه بدانیم»
اینها بخشی از گفته‌های دانشجوی ۲۱سالهای است که بر آن تاکید دارد.
سمانه باقری گفت: باید زنان توجه کنند چه لباسی بپوشند تا کمتر مورد توجه قرار گیرند، البته که محدودیت مصونیت می‌آورد، اما محدودیت به معنای بار سنگینی که استنباط می‌شود، نیست.
وی تصریح کرد: حجاب باید اسلامی باشد، اما چه بهتر که «چادر» باشد تا جاذبه‌های جنسی زنان را به حداقل برساند.
در حالی این روزها گروهی حجاب را امری محدود به انتخاب فردی و گروهی آن را جزئی از هویت و فرهنگ اجتماعی تعریف می‌کنند که تلاش‌ها برای تغییر سبک زندگی ایرانی – اسلامی از قرن گذشته آغاز شده است.
مبارزه با حجاب از زمان قاجار شروع شد، اولین مدارس بدون حجاب به صورت مخفی در زمان قاجار و قبل از دوران پهلوی ایجاد شد؛ وقایع مسجد گوهرشاد نیز قبل از قانون کشف حجاب در اعتراض به بی‌حجابی اتفاق افتاد.
اگر در عصر پهلوی مردم برای حفظ حجاب و پوشش خودشان مبارزه می‌کردند، در سالهای اخیر مصونیت یا محدودیت حجاب مورد سؤال قرار گرفته است.
صحبت از حدود و کیفیت حجاب و نحوه نظارت بر آن علاوه بر متن جامعه در محافل علمی نیز این روزها مطرح است، اما با وجود تمام بازخوانی‌های علمی و اجتماعی درباره مقوله حجاب در فضاسازی‌های تبلیغاتی، عده‌ای کلمه «اجبار» را همنشین «حجاب» استفاده کرده و تلاش می‌کنند تا اقدامات محدود برخی، یک مطالبه عمومی معرفی شود.
این اتفاق به قدری ناخوشایند است که مقام معظم رهبری چندی پیش فرمودند: «ناگهان می‌بینیم از دهان گروهی از افرادی که جزء خواص محسوب می‌شوند، مسئله حجاب اجباری مطرح می‌شود، این بدان معنا است که عده‌ای نادانسته همان خطی را دنبال می‌کنند که دشمن نتوانست آن خط را در کشور به نتیجه برساند، البته در میان آنها روزنامه‌نگار، روشن فکرنما و حتی طلبه دیده می‌شود».
حجاب حفاظی برای زنان
استاد حوزه، کارشناس فرهنگی و معاون فرهنگی بسیج رسانه استان اصفهان در پاسخ به این سؤال که آیا در آموزه‌های دینی حجاب امری اجباری است یا خیر؟ اظهارکرد: در اسلام کلمه «اجبار» را نداریم، اما واجب را داریم، بنابراین چنانچه فردی از واجبات تخلف کند، گناهی مرتکب شده آنچنان که در روایات آمده پیامبر اسلام فرمودند: «گناه مسموم و نجس است زیرا روح انسان را نجس می‌کند»
حجت الاسلام و المسلمین علی صغیرا گفت: خداوندی که خالق انسان است، بحث حجاب را در قرآن مطرح کرده و فرموده است که: «زنان مسلمان جِل‌باب داشته باشند»؛ وقتی خداوند از واژه جل‌باب استفاده می‌کند با توجه به اینکه واژه‌ای فارسی نیست، باید بررسی کنیم که اعراب از این واژه چه برداشتی می کنند.
وی ادامه داد: عرب ها از «جل‌باب» «چادر مشکی» را برداشت می‌کنند و قرآن روی این واژه دستور داده است.
این کارشناس مسایل فرهنگی تصریح کرد: همانگونه که در روان شناسی رنگ‌ها می‌خوانیم هر رنگی یک آثاری به همراه دارد، به عنوان مثال رنگ سبز رنگ امید به زندگی است و به همین دلیل در اتاق جراحی از این رنگ استفاده می‌شود یا رنگ آبی آرامش‌بخش و رنگ قرمز هیجان‌آور است، اثبات شده که رنگ سیاه نشانه هیبت بوده و به همین دلیل در سریال مختارنامه فردی که نقش مختار را بازی می‌کرد، در اکثر سکانس‌ها لباس مشکی بر تن داشت تا هیبت این شخصیت را نشان دهد.
وی تاکید کرد: جنس زنان از نظر روحی و جسمی لطیف است و چون این وجود لطیف ممکن است در جامعه مورد تعرض قرار گیرد، قرآن حجاب را به عنوان حفاظی برای زنان قرار داده است؛ البته درست است که حجاب محدودیت دارد، اما در برابر مصونیت آن می‌ارزد.
هوشیاری در برابر جنگ فرهنگی
یک جامعه شناس نیز در خصوص اهمیت حجاب برای زنان اظهارکرد: پوشش امری کاملاً اجتماعی است، بنابراین گرچه لباسمان را با سلیقه شخصی انتخاب می‌کنیم، اما باید توجه داشته باشیم در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که باید بر اساس عرف جامعه لباس خودمان را انتخاب و بپوشیم.
علی انتظاری با بیان اینکه نوع پوشش گویای رفتار، تفکر و شخصیت انسان است و نمی توان آن را به عنوان امری شخصی در نظر گرفت، گفت: واقعیت این است که ما در جنگ اقتصادی، فرهنگی و سیاسی قرار گرفته‌ایم، بنابراین باید هوشیار و آگاه باشیم و الگوهای غربی را مورد بی‌توجهی قرار دهیم.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا حجاب، آزادی را از زنان می‌گیرد؟، تصریح کرد: در اینکه حجاب به هر حال محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند، شکی نیست، اما خداوند جمال و خصایایی به زنان داده که به مردان عطا نکرده و به دلیل همین جمال زیبا محدودیت‌هایی را نیز امر کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تهران ادامه داد: بسیار پر واضح است که هر امر اجتماعی محدودیت ایجاد می‌کند و این فقط مختص پوشش نیست، بلکه در موارد بسیاری همچون ازدواج، فرزندآوری و اشتغال نیز محدودیت‌هایی به همراه دارد.
وی با تاکید بر اینکه اخلاق و ایمان نمی‌تواند اجباری باشد و باید از درون افراد بجوشد، گفت: مشکل اصلی ما در خصوص حجاب این است که این امر شرعی با قانون پیوند زده شده است، از زمان رضاخان این اشتباه در ارتباط با موضوع کشف حجاب انجام شد و پس از انقلاب نیز این جریان ادامه پیدا کرد و یک مسئله شرعی با قوانین دولتی گره زده شد.
انتظاری افزود: «گشت ارشاد» نمونه‌ی بارز این دستکاری‌ها بود و گرنه مردم ما اعتقاد به حجاب دارند، اما آنچه باعث شده این گونه صحنه‌ها را ببینیم، پیوند اشتباه شرع و قانون است؛ به راستی برای گشت‌ارشاد چه تحقیق جامعه شناختی داشت که حاصل آن مقاومت مردم در برابر بدپوششی شد.
وی در پاسخ به این سؤال که برای پاسخگویی به طیف‌های مختلف جامعه بر اساس معیارهای اسلامی آیا نیازمند ارایه پوشش‌های اسلامی متنوع هستیم؟، گفت: باید در زمینه مُد دست هنرمندان اسلامی را باز گذاشته و آنها را به سمت طراحی انوع مدهایی که با اصول اسلامی سازگار است، تشویق کنیم تا افرادی که خواهان نوآوری و پوشش خوب هستند، به این سمت گرایش پیدا کنند.
گشت ارشاد برخورد فیزیکی ندارد
یکی از فضاسازی‌ها درباره گشت ارشاد نحوه برخورد مجریان آن با افراد است، اما در قانون نحوه عملکرد پلیس امنیت اخلاقی چگونه ذکر شده است؟
رییس پلیس امنیت اخلاقی فرماندهی انتظامی استان اصفهان در خصوص فعالیت گشت ارشاد و نحوه برخورد مجریان آن با افرادی که پوشش مناسبی ندارند، گفت: بعد از انقلاب اسلامی دشمنی‌های زیادی توسط معاندان به وجود آمده است، این روند ادامه داشته و امروزه با تشدید جنگ نرم و فراگیر شدن شبکه های اجتماعی، دشمن در حال استفاده از این ابزار است تا در راستای اغفال جوانان ایرانی و نیل به اهداف شوم خود گام بردارد.
سرهنگ نعمت الله طاهرپور با بیان اینکه یکی از اهداف دشمن وارد کردن خدشه به موضوع عفاف و حجاب است، تصریح کرد: در ناجا متولی پاسداشت عفاف و حجاب و برقراری امنیت در این حوزه، «پلیس امنیت اخلاقی» است.
وی ادامه داد: نحوه فعالیت پلیس در سطح جامعه نشان می دهد که پلیس بر اساس قوانین موجود کشور اقدام می‌کند و برخوردهایی که انجام می شود و طرح هایی که اجرا شده بیانگر آن است که پلیس وظایف محوله خود را انجام می‌دهد، اما برخی فضاسازی‌های غیر واقعی و البته هدفمند توسط معاندان انجام می‌شود که امیدواریم مخاطبان و مردم نسبت به این موضوع اشرافیت کامل داشته باشند.
رییس پلیس امنیت اخلاقی فرماندهی انتظامی استان اصفهان در خصوص نحوه نظارت بر حسن اجرای فعالیت مجریان گشت ارشاد، گفت: برای اجرای ماموریت‌ها به نحو احسن، نیروهای پلیس آموزش دیده هستند و ماموریت‌های خود را بر اساس قوانین کشور انجام می‌دهند.
وی تاکید کرد: در پلیس امنیت اخلاقی با توجه به حساسیت‌های موجود، فرمایشات مقام معظم رهبری و فرماندهی ناجا سعی داریم ضمن انجام ماموریت‌های محوله، رویکرد ایجابی را وارد ماموریت‌ها کرده و برای کنترل ناهنجاری‌ها، برخوردی منطقی و اصولی داشته باشیم.
سرهنگ طاهرپور با بیان اینکه نیروهای گشت ارشاد مشاوره‌هایی را به افراد خاطی در صحنه انجام می‌دهد تا آنها را برای اصلاح رفتار و پوشش خود قانع کند، اظهارکرد: در این فرایند گاهی پیش می‌آید فردی که به دلیل ناهنجاری مخاطب پلیس قرار گرفته، تمکین نمی‌کند و علاوه بر جرمی که مرتکب شده دست به برخی فعالیت‌های دیگر زده و جوسازی می‌کند؛ در این مواقع کنش پلیس اصولی و منطقی است ولی هنگامی که واکنش مخاطب در مقابل کنش قانونی پلیس مجرمانه باشد، پلیس نیز مجبور به شدت عمل خواهد شد، هر چند این شدت عمل برخورد فیزیکی نیست و بیشتر در قالب تشکیل پرونده است.
**
در شرایطی که دستگاه های تبلیغاتی روی سؤالات نسل سوم و چهارم انقلاب موج‌سواری می‌کنند و با اجرای سیاست‌های خودشان سعی در تغییر رفتار اجتماعی ایرانیان دارند، به نظر می‌رسد نظریه‌پردازان دینی و علوم اجتماعی در این بزنگاه لازم است تا به جای دفاع در زمین خودی به دفاع در زمین دشمن روی بیاورند و پاسخگوی ذهن پرسشگر جوان ایرانی باشند.
