فشار خون؛ قاتل خاموش

* گزارش از پریا دادوند

اسمش را گذاشته اند »قاتل خاموش«؛ بس که بیسروصدا پیشرفت میکند وآرام آرام کار را به جاهای باریک میکشاند. عوارضی هم که ایجاد میکند، یکی دوتا نیست؛ سکته قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی، آنوریسم،اتساع عروقی(تخریب شبکیه چشم و…بله، از فشار خون حرف میزنیم؛ مشکل شایعی که از هر ۵ بزرگسال، یک نفر به آن مبتلاست و حدود یک میلیارد نفر در گوشه و کنار جهان با آن دست و پنجه نرم میکنند؛ یک میلیارد نفری که سالانه ۹ میلیون نفرشان به دنبال ابتلا به عوارض قلبی عروقی فشار خون، جان خود را از دست میدهند. به همین جهت، سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۳ موضوع روز جهانی بهداشت را فشار خون بالا قرار داد و مارگرت چان، دبیر کل این سازمان، گفت:هدف ما این است که به مردم درباره فشار خون آگاهی بدهیم تا آن را بشناسند و کنترلش کنند؛ چراکه شناختن آن، اولین گام در پیشگیری و کنترل آن خواهد بود.

ایرج قربانی فوق تخصص قلب و عروق، فشارخون را این گونه بیان می کند:فشارخون یعنی فشاری که از طرف خون بر سطح داخلی رگهای بدن وارد میشود. اما وقتی میگوییم کسی فشارخون دارد یا به بیماری فشارخون مبتلاست، منظورمان چیزدیگری است. در این حالت، منظورمان این است که شخص مزبور دچار افزایش فشارخون شریانی شده. به همین دلیل، پزشکان میگویند استفاده از عبارت »پرفشاری خون« یا»فشار خون بالا مناسبتر ازفشار خون است.متخصص قلب و عروق از عواملی که باعث ایجاد فشار خون می شود می گوید :در میان عوامل موثر بر فشارخون، اینها از همه مهمترند: سن: با افزایش سن، خطر بروز فشارخون بیشتر میشود. افزایش فشارخون در اوایل میانسالی در بین مردان بیشتر است اما زنان بعد از یائسگی بیشتر در معرض این بیماری اند.وی ادامه می دهد:نژاد: این بیماری در سیاه پوستها شایعتر است و معمولا در سن پایینتری هم بروز میکند و عوارضش هم بیشتر و شدیدتر است..قربانی در خصوص سابقه خانوادگی در ایجاد فشار خون می گوید : آنهایی که یک یا چند نفر از اعضای خانواده شان به این بیماری دچار باشند، احتمال ابتلای خودشان هم به فشارخون بیشتر خواهد بود.

وی در مورد یکی دیگر از عوامل ایجاد فشار خون تاکید می کند :هرچه وزنتان بیشتر باشد، به این بیماری نزدیکترید. پس اگر اضافه وزن دارید، حتما به فکر کاهش وزن باشید.قربانی در خصوص کم تحرکی می گوید : هرچه کم تحرکتر باشید، تعداد ضربانهای قلبتان بیشتر خواهد بود و هر چه تعداد ضربانهای قلبتان بیشتر باشد، انقباضات قلبیتان شدیدتر میشود و این، نیروی وارد بر رگهایتان را افزایش میدهد و طبیعتا فشارخونتان را بالا میبرد. وی ادامه می دهد : مواد شیمیایی داخل تنباکو به دیواره شریانها آسیب میزند و آنها را تنگ میکند و هرچه قطر رگ کمتر شود، فشارخون بیشتر میشود. الکل نیز میتواند به قلب آسیب برساند و باعث افزایش فشارخون شود. فوق تخصص قلب و عروق می گوید :: وقتی از سدیم حرف میزنیم، در واقع از نمک طعام صحبت میکنیم که باعث میشود کلیه ها آب کمتری دفع کنند و به این ترتیب مایع زیادی در بدن محبوس شود. این احتباس آب باعث افزایش حجم خون و در نتیجه، افزایش فشارخون خواهد شد. وی خاطر نشان کرد : استرس باعث افزایش موقت اما شدید فشارخون میشود. پس تا میتوانید، از عوامل استرس زا دوری کنید و آرامشتان را حفظ کنید. قربانی از دیگر عوامل افزایش فشار خون بالا گفت : کلسترول بالا، بیماری دیابت، بعضی بیماریهای کلیوی، حاملگی، وقفه تنفسی حین خواب و برخی عوامل دیگر نیز میتوانند احتمال بروز فشارخون را بیشتر کنند.فوق تخصص قلب و عروق در خصوص اینکه از کجا بدانیم که فشار خونمان بالا رفته است می گوید :متاسفانه این بیماری، هیچ علامت خاصی ندارد و این همان چیزی است که فشارخون را به یک قاتل خاموش و بیسروصدا تبدیل میکند. تنها تعداد اندکی از مبتلایان ممکن است در همان مراحل اولیه بیماری دچار سردردهای گنگ، سرگیجه یا خون دماغ شوند. اما در بیشتر موارد، این علایم وقتی ایجاد میشوند که فشارخون حسابی بالا رفته و کار به جاهای باریک کشیده باشد.قربانی در خصوص خطرات افزایش فشار خون یادآوری می کند:اگر فشار وارد بر دیواره داخلی شریانها زیاد شود، شریانها دچار آسیب میشوند وبه دنبال آن، عضو مربوطه آسیب میبیند. افزایش فشار وارد بر شریانها باعث سفت و سخت شدن دیواره آنها میشود و این، همان چیزی است که در زبان عامیانه از آن به تصلب شرایین یاد میشود. وی در مورد واژه تصلب شرایین توضیح می دهد : تصلب شرابین به مرور زمینه ساز حمله قلبی و دیگر مشکلات عروقی خواهد بود. همچنین ممکن است رگ، متسع شود و باد کند که به این حالت، آنوریسم میگویند.قربانی توصیه ای به مردم می کند :فشارخون را جدی بگیرید،زیرا درگیری رگهای مغز در اثر افزایش فشارخون نیز میتواند باعث بروز سکته مغزی شود.وی ادامه می دهد :ضعیف و باریک شدن عروق کلیوی، نارسایی کلیوی را درپی خواهد داشت و ضخامت، باریکی و پارگی عروق در شبکیه چشم هم باعث کاهش یا فقدان بینایی میشود.

از دست خودمان چه کمکی برمی آید؟

فوق تخصص قلب و عروق در این باره گفت :مصرف دارو تنها بخشی از درمان بیماری فشارخون است. اگر به این بیماری دچار هستند، باید سبک و سیاق زندگیتان را هم تغییر بدهید. متاسفانه فشارخون از آن بیماریهایی نیست که بتوانید یکبار آن را درمان کنید و بعد با خیال آسوده پی کار و زندگیتان بروید. این بیماری تا آخر عمر نیاز به مراقبت و توجه شما دارد. برای اینکه فشارخونتان را برای همیشه تحت کنترل داشته باشید،

وی در پایان به مردم توصیه هایی می کند :

-تغذیهتان را اصلاح کنید

-وزن کم کنید

-تنشزدایی کنید

-فشارخون خود را در خانه اندازه بگیرید

-دور الکل و سیگار خط بکشید

-به طور مرتب نزد پزشک بروید

-داروهایتان را درست مصرف کنید