اتریش: زمینه بهره مندی ایران از مزایای برجام باید مهیا شود

در این بیانیه که در اختیار دفتر ایرنا در لندن قرار  گرفت، آمده است: اتریش به عنوان میزبان مذاکرات هسته‌ای با ایران، مسئولیت جداگانه‌ای را برای حفظ این توافق به دوش می‌کشد.

پنج سال پیش در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵ اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام را در وین امضاء کردند.

بیانیه یادشده می‌افزاید: از آنجا که مذاکرات توافق هسته‌ای در وین صورت گرفت، اتریش مسئولیت جداگانه‌ای را برای تعاملات فعالانه در جهت حفظ برجام به دوش کشیده و بدون هیچ اما و اگری در کنار سایر اعضای اتحادیه اروپا برای نجات این توافق ایستاده است.

بر همین  اساس، «الکساندر شالنبرگ» وزیر امور خارجه اتریش ضمن حمایت از تلاش‌های «جوسپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای پیشبرد مذاکرات، اوایل امسال به واشنگتن و تهران سفر کرد تا زمینه گفت‌وگوها میان دو طرف را فراهم کند.

وزارت امور خارجه اتریش با اشاره به محدودیت‌های اجرای برجام در پی خروج یکجانبه آمریکا از این توافق عنوان کرد؛ اما باید توجه کنیم که این توافق به جلوگیری از رقابت‌های تسلیحاتی که می‌توانست امنیت و ثبات را نه تنها در منطقه خاورمیانه، بلکه در سراسر جهان به خطر بیندازد، منجر شد.

دستگاه دیپلماسی اتریش در پایان این بیانیه تصریح کرد؛ وین نسبت به هرگونه اقدامات یکجانبه که باعث تضعیف حفظ برجام می‌شود متاسف و امیدوار است تمام طرف‌ها با یکدیگر توافق کرده و راهی را برای اجرای کامل این توافق پیدا کنند که بر اساس آن بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام مهیا شود.

«الکساندر شالنبرگ» وزیر امور خارجه اتریش اسفند ماه پارسال (۱۳۹۸) با هدف حفظ برجام راهی تهران شد تا با مقامات عالی کشورمان از جمله «حسن روحانی» رئیس جمهوری و «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه دیدار کند.

وی در گفت وگو با خبرنگاران اتریشی، گفت و گو با مقامات کشورمان را «بی پرده و صادقانه» ارزیابی کرد و افزود که فرصت های همکاری میان ایران با اتریش و اتحادیه اروپا مورد بررسی قرار گرفت.

شالنبرگ با بیان این که در مورد «تمام مسائل» مورد نظر خود با مقامات ایران گفت و گو کرده است، برنامه هسته‌ای، نقش منطقه ای ایران و درگیری لفظی با رژیم صهیونیستی را از جمله این مسائل عنوان کرد که پیشتر در دیدارهای خود با «جوسپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه ارو پا و «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا مطرح شده است.

وی تاکید کرد اتحادیه اروپا به دنبال حفظ توافق هسته ای است، هر چند این توافق با خروج آمریکا از آن، دچار مشکل شد اما محقق نشدن انتظارات ایران در حوزه اقتصادی و انتقاد اروپا به نقش آفرینی های منطقه ای ایران از جمله مشکلات موجود در این مسیر هستند.

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پس از ۱۳ سال مذاکرات بین المللی فشرده، در تاریخ ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵) تفاهم شد. برجام یک هفته بعد با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد تائید شد و به عنوان ضمیمه الف به قطعنامه مذکور پیوست شد.

مقام معظم رهبری با اشاره به بررسی‌های دقیق و مسئولانه برجام در مجلس شورای اسلامی و شورایعالی امنیت ملی و عبور این توافقنامه از مجاری قانونی، در خصوص رعایت و حفظ منافع ملی و مصالح عالیه کشور دستوراتی را صادر و با بر شمردن الزامات نُه گانه در اجرای برجام، مصوبه جلسه ۶۳۴ مورخ ۱۳۹۸/۵/۱۹ شورایعالی امنیت ملی را با رعایت این موارد و الزامات تأیید کردند.

به دنبال نهائی شدن برجام، قوانین رفع تحریم های یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپا نیز در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۱۵ (۲۶ مهر ۱۳۹۴ و قبل از آغاز اقدامات هسته ای ایران) مصوب شدند و مقرر گردید پس از انجام برخی اقدامات هسته ای از سوی کشورمان و همزمان خاتمه دادن به تمامی سئوالات و ابهامات و تأیید توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی‌برخی از اقدامات پیش بینی شده در برجام، رفع تحریم ها طبق برجام اثربخش شود که این امر در تاریخ ۲۶ دیماه ۱۳۹۴ رخ داد.

تا قبل از روی کار آمدن رژیم ترامپ در آمریکا، علیرغم برخی موانع و مشکلات بر سر راه انتقاع اقتصادی ایران، برجام از روند اجرائیِ متعادلی برخوردار بود. لکن پس از ورود ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵)، و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر برجام، با خروج یکجانبه و غیر قانونی آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم های ثانویه آن مجدداً علیه جمهوری اسلامی ایران به طور کامل اجرایی شد.

اجرای نامتوازنِ برجام از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم های یکجانبۀ آمریکا از طرف دیگر، باعث شد یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیمِ متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته ای را با اعطای فرصت های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ نماید.

به دنبال بی عملی کشورهای اروپائیِ عضو برجام، گام دوم در تاریخ ۱۶ تیر ماه ۱۳۹۸، برداشته شد. سپس گام سوم در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۹۸، گام چهارم در تاریخ۱۵ آبان۱۳۹۸ و نهایتا گام پنجم و نهائی در تاریخ۱۵ دی ۱۳۹۸ (۵ ژانویه ۲۰۲۰) اتخاذ گردید.

براساس گام پنجم و نهائیِ توقف اجرای داوطلبانه تعهدات هسته ای، ایران آخرین مورد کلیدی از محدودیت های عملیاتی خود در برجام، یعنی «محدودیت در تعداد سانتریفیوژها» را کنار گذاشت. بدین ترتیب برنامه هسته ای ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و بعد از آن برنامه هسته ای صرفاً براساس نیازهای فنی توسط سازمان انرژی اتمی ایران پیش رفته است.

در همین حال همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی طبق تعهدات پادمانی و اجرای داوطلبانۀ پروتکل الحاقی کماکان ادامه داشته است.

ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.