راز خاموشی 537 سنگ‌افراشته شهر یری
خبرگزاری ارک – علیرضا هژبری نوبری سرپرست هیأت کاوش محوطه شهر یری مشکین شهر اردبیل این مطلب را در نشست گزارش به همکار که به همت پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد مطرح کرد .
او افزود: محوطه شهر یری برای نخستین بار در سال 1978 در بررسی دشت مشکین شهر توسط پروفسور چارلز برنی کشف و به نام محوطه ارجق ثبت شده است.
هژبری نوبری با اشاره به 3 فصل حفاری که با سرپرستی او از سال 1383 تا 1385 در این محوطه انجام شده است از شناسایی 4 منطقه دراین محوطه شامل محدوده قلعه، گورستان عصر آهن، محدوده نیایشگاه (معبد) و محوطه قوشا تپه خبر داد .
وی با بیان اینکه دیوار دفاعی قلعه این محوطه توسط چارلز برنی به ثبت رسیده است گفت: کاوشهای بعدی صورت گرفته در این بخش نشان داد که دیوار دفاعی قلعه بصورت چینشی و بدون استفاده از ملاط به شیوه‌ای خاص و اصولی انجام شده است .
هژبری نوبری با اشاره به شناسایی 132 قبر در این محوطه تاریخی تصریح کرد که این قبور از دو نوع گورهای اتاق شکل و صندوقی شکل تشکیل شده‌اند .
به گفته وی تمامی گورها بدون استثنا با استفاده ازتکنیک کلان سنگی و بدون استفاده از ملات ساخته شده‌اند و مشابه آنها در قلعه شیشه اهر، ارنیس ترکیه، آق اولر تالش، منجوق تپه جمهوری آذربایجان وجود دارد .
او با اشاره به وجود 537 استل در این محوطه، نکته قابل توجه دراین استل‌ها را در این دانست که تمامی آنها دارای چشم و بینی هستند و به جز یکی بقیه دهان ندارند.
به گفته وی این موضوع ممکن است به سکوت انسان در پرستشگاه ها مربوط باشد .
این باستان شناس، با نمایش چند نمونه از استل های موجود درترکیه، آذربایجان و مغولستان تصریح کرد که این تعداد استل در یک محوطه در هیچ جای دنیا مشابه ندارد .
هژبری نوبری اندازه متفاوت استل‌ها را بیانگر طبقه اجتماعی آنها دانست و گفت: تمامی این استل‌ها در دو نوع مسلح و بی‌سلاح شناسایی‌شده‌اند که شمشیر را به صورتی متفاوت در دست دارند .
او فرو رفتگی استل‌ها در خاک را نشان از قدیمی‌تر بودنشان دانست.
این باستان شناس سفال‌های کشف‌شده در این منطقه را از نوع منقوش اعلام کرد که بیشترین آنها با نقوش هندسی و مثلثی از نوع دهانه باز در هر سه دوره تاریخی هستند.
وی جنگ‌افزارها، زیورآلات و کارافزارها را ازدیگر کشفیات این محوطه تاریخی دانست و تصریح کرد که نقوش شمشیرهای کشف شده مشابه طرح‌های جام حسن لو است.
هژبری نوبری با اشاره به کشف تعداد زیادی اشیاع مفرغی در شهریری گفت :سنجاقهای تزیینی، طوق، انگشتر، النگو و…از جنس مفرغ در این محوطه کشف شده‌اند.
