نرسیدن آب به دریاچه ارومیه زندگی 19 میلیون نفر را تهدید می کند

پایگاه خبری ارک – رئیس کارگروه علمی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: برخی معتقدند به دلیل تبخیر شدن، آب نباید وارد بستردریاچه ارومیه شود، در حالی که اگر آب به آن نرسد توفان های گرد وغبار امکان زندگی برای 5 میلیون نفر در اطراف دریاچه و 14 میلیون نفر در بخش های مجاور را غیر ممکن می کند.

مسعود تجریشی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: برخی معتقدند چرا باید آب را داخل دریاچه بفرستیم تا بعد تبخیر شود اما نکته ای که وجود دارد این است که اگر آب به دریاچه نرسد گرد و غبارهای نمکی در منطقه باعث می شود زندگی در آنجا تقریبا غیرممکن شود بنابراین اینکه آب به دریاچه نرسد، حرف نادرستی است.
وی با بیان اینکه برخی سازمان ها اعلام کرده اند که دریاچه ارومیه به تراز اکولوژیک خود نمی رسد، گفت: چندی پیش سازمان زمین شناسی در این زمینه به نکته ای کلیدی درباره دریاچه ارومیه اشاره کرد مبنی بر اینکه دریاچه به سمت پلایا شدن رفته است که حرف درستی است.
پلایا به معنای یک حوضه مرکزی یا یک چاله داخلی کویری است که به علت نرسیدن آب از نمک اشباع شده است.
وی اظهار کرد: به عنوان مثال اکنون کویر نمک یک پلایا محسوب می شود یعنی زمانی دریاچه ای بود که با کم شدن آب و بالا رفتن حجم نمک ، دیگر هیچ وقت پرآب نشد که ارومیه نیز در حال حرکت به این سمت است.
تجریشی افزود: البته تفاوتی بین دریاچه ارومیه و کویر نمک وجود دارد و آن اینکه اطراف دریاچه نمک تا شعاع چند کیلومتری مسکونی نبود اما اطراف دریاچه ارومیه مسکونی است و اگر پلایا شود زندگی 19 میلیون نفر به خطر می افتد بنابراین ناچاریم که آب وارد دریاچه کنیم.
وی تاکید کرد: اینکه دریاچه به سمت پلایا شدن پیش می رود صحیح است زیرا آبی که در گذشته وارد آن می شد دیگر به بستر آن نمی رسد و کاری که ما باید انجام دهیم این است که به طور مداوم آب وارد دریاچه کنیم تا نمک موجود در آنرا حل کند زیرا با این کار مانع ترسیب ( رسوب گذاری) نمک می شویم.
وی تصریح کرد: ما ناچاریم که آب را به طور مداوم وارد دریاچه کنیم در غیر اینصورت دیگر امیدی به احیای دریاچه نیست.
رئیس کارگروه علمی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: نکته صحیح دیگری که به آن اشاره می شود این است که زمانی که تراز دریاچه به هزار و 274.1 برسد دیگر بخشی از دریاچه که شامل قسمت های جنوبی می شود قابل احیا شدن نیست چون دیگر امکان ندارد آب به اراضی جنوب دریاچه برسد زیرا به مرور زمان شیب منفی به خود گرفته و رسوب گذاری خاک هم به حدی زیاد شده که دیگر نمی تواند جزیی از دریاچه باشد زیرا آب توان رسیدن به بالای آنرا ندارد.
به گفته وی قطعا دیگر دریاچه ای که 20 سال پیش داشتیم را نخواهیم داشت بلکه در ابعاد کوچکتری احیا خواهد شد.
رئیس کارگروه علمی ستاد احیای دریاچه ارومیه چندی پیش به ایرنا گفته بود؛ طبق برنامه زمان بندی شده طی دو ماه بهمن و اسفند 200 میلیون متر مکعب آب وارد دریاچه ارومیه می شود.
تجریشی گفت: دریاچه ارومیه میلیون ها سال به همین شکل بوده است بنابراین اینطور نیست که یک شبه تصمیم بگیریم بعد از این آبی وارد دریاچه نشود، پس میلیون ها سالی که آب وارد آن شد چه می شود.
وی افزود: بر اساس مطالعاتی که توسط دو محقق ایرانی و آمریکایی در سال های گذشته انجام شد گمانه هایی زده شد مبنی بر اینکه دریاچه در 300 هزار سال گذشته برخی از اوقات به شرایط امروز خود رسیده حتی شورتر نیز بوده و گاهی هم به حدی آب وارد آن شده که توانسته نمک را حل کند، البته دریاچه هیچ وقت کاملا خشک نشده است.
تجریشی ادامه داد: چندی پیش یک استاد دانشگاه امریکا در لانگویچ کالیفرنیا نامه ای نوشته که می گوید سابقه دریاچه ارومیه را بررسی کردم و دیدم که برخی از اوقات شورشور بوده مانند شرایط فعلی و گاهی آب آن لب شور ( مانند آب چاه) بوده و دوباره به شرایط خودش برگشته است.
وی گفت: بنابراین اینطور نیست که چون الان نمک طی میلیون ها سال در بستر دریاچه ذخیره شده بنابراین دریاچه به آخر عمرش رسیده است، نمی دانیم شاید در آینده دوباره به حدی آب وارد دریاچه شود و چندین سال پرآب بماند و دوباره شور شود.
تجریشی اظهار کرد: حتی ممکن است طی 100 سال آینده هم به همین شکل باقی بماند، این سیر طبیعی زمین شناسی است که تمام دریاچه ها مجبورند طی کنند ولی نکته ای که وجود دارد این است که نمی توانیم این دریاچه را به حال خود رها کنیم زیرا زندگی میلیون ها انسان به آن بستگی دارد.
چندی پیش عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین در کارگاه آموزشی همایش حامیان محیط زیست گفته بود کف دریاچه انباشته شده از نمک است بنابراین هرچه آب وارد آن شود تبخیر خواهد شد از این رو هیچگاه به تراز اکولوژیک خود نخواهد رسید زیرا اکنون شوری آب این دریاچه 400 گرم بر لیتر است در حالی که دریاچه 99 درصد از حجم آب خود را از دست داده و با این میزان شوری برگشتن به تراز اکولوژیک غیرممکن است.
*** دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه، بزرگترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا است. آب این دریاچه بسیار شور است و بیشتر از رودخانه های زرینه رود، سیمینه رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می شود. عمیق ترین نقطه آن 16 متر است.
این دریاچه چند سالی است با بحران خشکی مواجه شده و بیش از 95 درصد آب خود را از دست داده است، اکنون ستاد احیای دریاچه ارومیه با تصویب 26 پیشنهاد در قالب مصوبه ای تلاش می کند این حوضه آبی ارزشمند را نجات دهد.