جمعیت سالمندی به سمت الگوی زنانه حرکت می کند

به گزارش ارک خبر به نقل از مهر،محسن شتی رئیس سلامت سالمندان وزارت بهداشت در نشست تخصصی در خصوص توانبخشی بهنگام دوران سالمندی که صبح امروز به همت سازمان بهزیستی کشور و به صورت ویدئو کنفرانسی برگزار شد، گفت: سالمندان گروهی از جمعیت هستند که به واسطه شرایط خاصشان نیاز به مراقبت بیشتر دارند و اگر فکر می‌کنیم به اندازه ۱۰ درصد جمعیت کشور که دارند به آنها نمی رسیم و کم کاری می‌کنیم باید تجدید نظر کنیم. باید حداقل به اندازه نسبتی که در جمعیت دارند به آنها توجه کنیم و ۱۰ درصد توجه، تمرکز، منابعمان به آنها باشد در حالیکه این افراد بیش از ۱۰ درصد نیاز به توجه دارند. تعدد مشکلات روحی و جسمی و ناتوانی‌ها و شرایط خاص اجتماعی و نیاز به مراقبت دارند.

وی ادامه داد: سالمندی در کشور الگوی با نسبت جنسی تقریباً مساوی دارد ولی دارد به سمت الگوی زنانه حرکت می‌کند. در تعدادی از استان‌ها این اتفاق افتاده است و درصدی از سالمندان ما به واسطه فوت همسر و بخش کمتری به خاطر طلاق تنها هستند یعنی بدون همسر زندگی می‌کنند و به طور کلی ۱۷ درصد است اما این تعداد سالمند تنها در مردان کمتر و در زنان بیشتر است. حال اگر ببنیم که سالخوردگی زنانه می‌شود و سالمندانی که درصدی تنها زندگی می‌کنند در زنان بیشتر است ما متوجه مشکلات دیگری می‌شویم.

وی ادامه داد: مساله اینجاست که زنان سالمندی که همسر دارد از پوشش بیمه‌ای بهتری برخوردار هستند و حتی بیمه تکمیلی بهتر دارند. یعنی هر چه به سمت سالمندان بی پناه تر می‌رویم کمتر حمایت می‌شوند. بیشتر سالمندان زن، زنانی هستند که شغل و منبع درآمدی ندارند و واقعیت این است که در سیستم بهداشتی و رفاهی باید یکبار دیگر نگاه کنیم و گروه‌های پر خطر تر را پیدا کنیم و در سیاست گذاری مورد توجه قرار دهیم.

وی بیان کرد: سالخورده‌ترین استان ما گیلان است که ۱۳ درصد سالمند دارد و سیستان و بلوچستان با داشتن ۴ تا ۵ درصد کمترین سالمندان را در کشور دارد. اگر ۱۲ درصد یک جمعیت سالمند باشد آن جمعیت سالخورده محسوب می‌شود. در نتیجه برخی استان‌ها مثل گیلان ما وارد سالخوردگی جمعیت شده و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی دارد.

رئیس سلامت سالمندان وزارت بهداشت بیان کرد: ما ۱۰ درصد سالمند در کشور داریم اما نکته دیگر هم این است که این ۱۰ درصد ۴ تا ۵ برابر نسبتشان دارند از خدمات درمانی و اشغال تخت استفاده می‌کنند. نزدیک ۴۰ درصد و در برخی استان‌ها ۵۰ درصد تخت‌های بیمارستانی و مراقبت‌ها را به سالمندان اختصاص می‌دهیم. یعنی به نسبتی که در جمعیت دارند در بیمارستان‌ها از خدمات بستری بیشتری استفاده می‌کنند اگر با همین وضعیت پیش برویم در سال ۱۴۲۰ که ما دو برابر شدن جمعیت سالمندی را داریم با شرایط دشوار تری رو به رو خواهیم بود.

شتی اظهار کرد: ما ۴۰ سال طول کشید تا سالمندان مان دو برابر شود و ۲۰ سال طول می‌کشد تا سالمندان دو برابر شود و در مدت زمان کمتری باز هم این جمعیت دو برابر می‌شود مگر اتفاق دیگری در این میان بی افتد. در کشورهای پیشرفته ۱۲۰ سال وقت داشتند که جمعیت سالمندشان دو برابر شود و با منابع و زیرساخت‌هایی که داشتند ۱۲۰ سال فرصت داشتند اما ما ۲۰ سال فرصت داریم برای مهیا کردن شرایط پس حواسمان باشد که وضعیت خوبی در شرایط سالمندی نداریم و زمان کمی هم داریم. امیدوارم بتوانیم با اقدامات به موقع عقب ماندگی را جبران کنیم. باید با چشم باز قدم برداریم تا بدانیم به کجا می‌خواهیم برویم. ضرر و آسیب زیادی دیدیم از برنامه‌های عملیاتی که روی هوا می‌ماند.

رئیس سلامت سالمندان وزارت بهداشت بیان کرد: استان‌های بسیار زیادی سالخوردگی شأن زنان می‌شود مثل همدان و بوشهر و در روستا نیز نصف استان‌های کشور هنوز نسبت زنان سالخورده به مردان سالخورده ۵۰ به ۵۰ هستند پس سالخوردگی زنانه در شهرها دارد اتفاق می‌افتد.

وی گفت: وضعیت بیمه پایه در سالخوردگان را که بررسی کنیم می‌بینیم که به طور کلی بیمه در بخش روستایی وضعیت بهتری نسبت به شهری دارد. در جنس مرد و زن هم تفاوت زیادی نمی‌بینیم و همینطور در گروه‌های سنی مختلف هم تفاوت زیادی نمی‌بینیم. اما درباره بیمه تکمیلی وضعیت فرق دارد. کمی بیش از ۲۰ درصد جمعیت کشور تحت پوشش بیمه تکمیلی است در سالمندان ۳۱.۳۴ درصد سالمندان است ولی این عدد کفایت نمی‌کند و باید رشد کند. در روستاها البته یک سوم سالمندان کشوری که بیمه تکمیلی دارند، در روستا هستند و این نشان می‌دهد باید توجه بیشتری به آنها بکنیم چون کسانی که در روستا هستند به خدمات بیشتری نیاز دارند.

وی ادامه داد: در سلامتی خیلی موارد نقش دارد و تنها در وزارت بهداشت نمی‌توان کار جدی در این زمینه کرد.

وی گفت: طبق پیش بینی‌ها در ۲۰۵۰، ۸۰ درصد جمعیت سالمندی دنیا در کشورهای با درآمد متوسطه به پایین زندگی می‌کنند و این نکته قابل توجه است. پیش بینی می‌شود ایران در آینده پیرترین کشور منطقه در آینده را خواهد بود و چین و شیلی در حال حاضر سالخوردگی شأن نسبت به دنیا بالا نیست ولی در آینده بالا خواهد رفت. در ایران ۱۴۲۰ دهه شصتی ها به سالمندی می رسند و ما در دهه ۶۰ درصد باروری بالا رفت و در سال‌های بعدی پایین آمد. این سن به مدرسه که رسید مدارس چند شیفته شد و به کنکور که رسیدند بحران ایجاد کرد و در ۱۴۲۰ به سالمندی می رسند و باید ما آماده باشیم.

رئیس سلامت سالمندان وزارت بهداشت ادامه داد: در سنین بازنشستگی افراد ۲۵ سال از عمرشان باقی مانده است و یک سوم عمرشان در واقع باقی مانده است و خیلی بی انصافی است که بگوییم تنها کاری که آنها دارند این است که باید برود بنشیند در پارک بلکه باید مراقبت کنیم تا بتواند زندگی ارزشمند و سالم داشته باشند. سالمندی به معنای از کار افتادگی نیست و به عنوان افراد مولد باید فعال باشند و اگر تخصص و مهارت داشته باشند باید جذب بازار کار شوند و باید این شرایط را فراهم کنیم. وقتی افزایش طول را داریم باید زندگی سالم و فعال هم داشته باشند.

شتی همچنین گفت: سالمندان شاغل کمترین نیاز به بستری را داشتند چون سالمندانی که فعال هستند نیاز به بستری داشتند و از نظر مراجعه ۷.۴ به ازای هر ۱۰۰ نفر نیاز به مراجعه داشتیم و در سالمندان بیش از ۱۷ درصد نیاز به سالمندی داریم.

وی درباره شاخص‌های سلامتی از مطالعات مختلف کشوری گفت: سازمان بهزیستی در تدارک یک پیمایش ملی در حوزه سالمندی است که بسیار ارزشمند است. اما تا کنون در مطالعاتی که انجام شده به شاخص‌هایی رسیده ایم. اینها مطالعاتی با حجم نمونه‌های بالاست. درباره وضعیت ناتوانی در حداقل یک مورد از فعالیت‌های روزانه، در کل جمعیت سالمند ۶۰ تا ۶۴ ساله در ۳۲ درصد افراد این ناتوانی دیده شده است. یک سوم افراد بالای ۶۰ سال در یکی از ابعاد زندگی مشکل وابستگی به دیگران را داشتند و هر ۵ سال که سن بالاتر می‌رود بیشتر می‌شود. یعنی وقتی به بالای ۸۰ سال می رسیم ۶۰ درصد افراد یک وابستگی به دیگران دارند. اگر میانگین بگیریم و به عدد ۴۵ درصد برسیم یعنی در ۸ میلیون سالمند، ۴ میلیون نفر از سالمندان ما به مراقبت نیاز دارند. پس نیاز داریم روی بحث مراقبت و پیشگیری باید کار کنیم.

رئیس سلامت سالمندان وزارت بهداشت ادامه داد: در ۶۰ تا ۶۴ سالگی زنان سهم بیشتری دارند و نزدیک به سه برابر مردان این نیاز به کمک و وابستگی به دیگران را دارند و مشکلات بیشتری دارند. سالمندی زنانه که مشکلات رفاهی دارند و اتفاقاً به کمک بیشتری نیاز دارند و این یعنی زنان باید حمایت بیشتری دریافت کنند. در وزارت بهداشت لازم است توجه بیشتری به این جامعه هدف شود. سازمان بهزیستی هم یکی از اولویتهایش توجه به زنان است و جای تقدیر دارد.

وی ادامه داد: درباره اینکه سالمندان چه میزان می‌توانند از ابزارهای تکنولوژی (تلفن، پرداخت قبض و…) استفاده کنند نیز نشان می‌دهد که ۲۰ درصد سالمندان در جمعیت ۶۰ تا ۶۴ سال در یک بعد در این زمینه حداقل نیاز به کمک گرفتن دارند و باز زنان به حمایت بیشتری دارند اما شکاف میان زنان و مردان کمتر است.

شتی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: حضور سه یا ۵ شاخص از موارد ضعف (قدرت گرفتن چیزی در دست)، سستی یا کندی، کاهش وزن، فعالیت بدنی و خستگی اگر وجود داشته باشد از شاخص‌های با اهمیت در تعیین وضعیت سالمند و در طب سالمندان نیز به این شاخص‌ها نیاز داریم. یعنی حتی راه موفق درمان سالمندانی که در این شاخص‌ها متفاوت هستند نیز متفاوت است. شاخصی را در این زمینه در مطالعه‌ای که انجام شده نشان می‌دهد که ۳۱ درصد در افراد ۶۰ تا ۶۴ سال در بین یک تا دو شاخص‌هایی که ذکر شد مشکل دارند. هر چه سن بالاتر می‌رود این عدد بالاتر می‌رود و به سن بالای ۸۵ سال ما به سالمندانی می رسیم که خیلی به مراقبت نیاز دارند.

رئیس سلامت سالمندان وزارت بهداشت اظهار کرد: از نظر عوامل خطرساز سلامتی غیرواگیر می‌توانیم به فشار خون در سالمندان اشاره کنیم که نزدیک به دو برابر کل گروه‌های سنی را در این گروه جمعیتی شاهد هستیم. درباره شیوع دیابت در سالمندان نیز با دو برابر نسبت به سایر گروه‌ها رو به رو هستیم.

وی گفت: درباره مرگ و علل مرگ و شیوع یک سری بیماری هاست. هر چه سن بالاتر می‌رود از ۳۰ به سمت ۸۰ و بالاتر می‌رویم میزان مرگ افزایش پیدا می‌کند. در همه سنین عمده مشکلی که افراد را به سمت مرگ می‌برد بیماری‌های غیرواگیر است. در سالمندان ۶۰ و بالاتر در مجموع علل مرگ ۳۱۷۴ نفر در هر صد هزار نفر جمعیت را داریم که به تفکیک می‌شود برای بیماری‌های واگیر ۱۵۲ نفر در هر صد هزار نفر و در بیماری‌های غیرواگیر دار می‌شود ۲۸۲۰ نفر در هر صد هزار نفر و در بخش حوادث می‌شود ۲۰۱ نفر. می‌شود گفت الگویی شبیه باقی سنین را اینجا داریم و اکثر سالمندان را به خاطر بیماری‌های غیر واگیردار از دست می‌دهیم.