خشک شدن ۴۰۰ هکتار از باغات با انتقال آب از دره مرادبیک همدان
خبرگزاری ارک – دره مرادبیک که از جمله روستاهای هدف گردشگری است در جنوب شهر همدان و در نزدیکی قله الوند یخچال قرار دارد. این منطقه نه تنها از نظر جاذبه‌های طبیعی بلکه از نظر میراث فرهنگی نیز غنی است چنانکه سنگ نگاره‌های پیش از تاریخ و سنگ نگاره معروف میترا در این منطقه قرار دارد که چندی پیش توسط قاچاقچیان آسیب دید.
در این منطقه رودخانه‌ها و سرچشمه‌‌ّهای بسیاری وجود دارد چنانکه اداره امور آب همدان برای انتقال آب سرچشمه رودخانه سیلوار و دره مرادبیک اقداماتی را انجام داده‌است. در این راستا اهالی دو روستا با نگارش نامه‌ای به «محمد ناصر نیکبخت» استاندار همدان تبعات این عمل را به او گوشزد کردند و از او خواستند جلو انتقال آب را به تصویه خانه‌های شهر بگیرد.
رونوشت متن این نامه پس از ارائه به محمد ناصر نیکبخت به مدیران ارشد سیاسی و امنیتی استان از جمله امام جمعه همدان ارسال شد و حدود 200 نفر از نمایندگان و اهالی روستا آن را امضاء کرده‌اند.
«محمد افتخاری» یکی از امضاء کنندگان این نامه با اشاره به علت نگارش نامه می‌گوید : «اداره امور آب در نظر دارد بدون هماهنگی با اهالی محل و بررسی علمی، آب دره مراد بیگ را از سرچشمه رود سیلوار به تصویه خانه شهید بهشتی انتقال دهد، آنها توجه ندارند که این عمل چه اثرات مخربی بر زیست مردم و طبیعت منطقه خواهد گذاشت.»
افتخاری ادامه می‌دهد: «مردم دره مراد بیگ و سیلوار صد درصد با این طرح مخالف هستند اما ظاهراً نظر مردم برای مسئولان اهمیت ندارد و بدون موافقت مردم محلی در پی اجرای این طرح نادرست هستند. در زمان مهندس خرم قرار بود توسط دو جوی مجزا آب رودخانه را از فاضلاب جدا کنند و آب توسط آب نماها و آبشارها تا انتهای شهر همدان از طریق همین رودخانه جاری شود و شهر را خنک کند، هوای شهر را تصویه کند و همه مردم از این آب بهره مند شوند اما این طرح برای همیشه مسکوت مانده است.»
او می‌گوید: «فضای سبز همدان به جز باغهای گنجنامه و دره مراد بیگ کجاست؟ اگر قرار باشد این فضا نابود شود همه مردم استان آسیب می‌بینند. در گذشته گفته می‌شد باغ های دره مراد بیگ ریه‌های شهر همدان هستند چرا می‌خواهند این ریه‌ها را نابود کنند؟»
به اعتقاد افتخاری، مسئولان دولتی وظایف خود را انجام نمی‌دهند و وقتی با بحران روبرو می‌شوند دنبال آسان‌ترین راه می‌گردند در حالی که آسیب‌های این طرح بدون مطالعه جبران ناپذیر است. هشتاد در صد مردم این منطقه از راه باغداری امرار معاش می‌کنند متاسفانه مسئولان با مردم شفاف و درست صحبت نمی‌کنند. طرحشان این است که باغهای منطقه را بخشکانند آنها اگر به فکر مردم‌اند فاضلاب منطقه را ساماندهی کنند توجه داشته باشید اگر در این رودخانه آب جاری نداشته باشیم فاضلاب جاری خواهد شد همه مردم این منطقه و همدان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
افتخاری در پایان می گوید: مردم سرسختانه با این طرح مخالفند. ما مردم دره و سیلوار به هیچ وجه اجاره نمی‌دهیم آب دره را انتقال دهند با این کار هشت هزار نفر مردم دره بیکار می شوند و بیش از 400 هکتار باغ نابود خواهد شد.
در ابتدای این نامه آمده است: «شنیده ها و اقدامات حاکی از اجرای برنامه ای دیگر برای تامین آب شرب است یعنی استفاده از آبهای سطحی شهر همدان چون هم سهل ترین گزینه است و کم هزینه چندانی ندارد، ولیکن به عواقب آن توجه نداریم و فقط امروز را می بینیم! لذا یکی از گزنیه ها انتقال آب نهر جاری منطقه دره مراد بیگ به محل ذخائر شهر است و البته نکته مهم آن نیز انتخاب بهترین مسیر در محل است تا به سهولت بتوان در دراز مدت و در تمامی ماه های سال و هر زمان که موقعیت ایجاب نمود برای تمامی ایام سال مورد بهره برداری قرار گیرد.»
در بخشی از نامه خطاب به استاندار همدان آمده است: «جناب آقای نیکبخت: آیا از مدیران زیر دست و تحت امر خود سوال شده است که اجرای اینگونه طرحها اگر چه نسخه ای مسکن باشد اما چه اثرات نامطلوب و جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت؟ آیا با این تدبیرها که موجب خسران و نابودی بخشهای دیگر است، سهمی از منابع خدادادی را برای آیندگان خواهیم داشت؟ آیا به هر قیمت یکی فدای دیگری است؟ آیا سوال شده است چه مقدار از فضای سبز منطقه با اجرای این طرح برای همیشه از بین خواهد رفت حتی اگر در فصول غیر استفاده باغات باشد؟ آیا هیچ توجه شده است که با اجرای این طرح، نفوذ فعلی آب رودخانه از جنوب تا شمال شهر به منابع زیرزمینی از بین خواهد رفت؟ آیا به از بین رفتن استعداد توریستی محل که هم اکنون بدون هیچگونه امکاناتی قدم به این منطقه می گذارد و بهره خود را می برند و اگر قرار باشد در آینده اقدامی برای ایجاد امکانات و زمینه سازی برای حضور بیشتر و اشتغال در دستور کار برنامه ریزان قرار گیرد و اینم طرح از هم اکنون آن را خنثی نموده فکر شده است؟»
اهالی منطقه در ادامه به استاندار گوشزد کرده اند: «قطعا آن روز دیر است و هر ایده ای بر باد خواهد بود و مسئولین بعد از شما عمل مدیران تحت امرتان را ناپسند و غیر حرفه ای می دانند، لذا در آن روز دعای خیر را در پشت سر ندارید و در پیشگاه خداوند و ملت مسئول. پرسشها در این وادی فراوان است، لذا با عرض پوزش از اینکه قدری با احساس بیان نمودیم چون همه از سوز دل است و از آنجا که ما و شما همه فرزند این مرز و بوم بوده و مردم شما را معتمد خود می دانند، بنابراین با عنایت به شرح موصوف و موارد ذیل خواهشمند است دستور توقف طرح در نظر گرفته شده و توجه به پیشنهادات ارائه شده را صادر فرمائید.»
نویسندگان نامه با برشمردن مهمترین اثرات، خسارات، دغدغه ها نوشته اند: «هیچگونه ضمانت اجرائی در عدم استفاده ار این آب و انتقال آن به ذخائر آب شرب در فصول زراعی و زمانی که باغات و مزارع نیازمندند، در میان مدت و بلند مدت وجود ندارد و ساکنین محل بخوبی بر این امر واقف و آگاهند، حتی اگر تعهد و قراردادی ما بین طرفین باشد. قبل از طرح این موضوع، پروژه دیگری از محل روستای خاکو( با شرایط اقلیمی و جمعیتی متفاوت با دره مراد بیگ) رقم خورده است پس مشهود است که ظاهراً هر زمان که مشکل پیش آید آبهای سطحی در دسترس و بدون در نظر گرفتن منافع ساکنین بومی اینگونه طرحها مصوب میگردد، بنابراین دیگر هیچ تضمینی برای عدم استمرار و استفاده تمام وقت وجود ندارد.»
در این نامه به وضعیت معیشت مردم محلی اشاره کرده و نوشته اند: «دره مرادبیگ با توجه به مهاجرپذیری آن طی ده سال گذشته قریب به ده هزار نفر جمعیت دارد که درآمد 80درصد ساکنین آن بویژه در فصل برداشت و یا از محل فروش محصولات باغی یا درآمدهای حاشیه ای آن به سبب استفاده از این آب می‌باشد، همانند حمل و نقل و کارگران دائمی و فصلی، عمده فروش و خرده فروش محصولات، صنایع چوب و … است، که اجرای این طرح بیکاری و نابهنجاری اجتماعی، کشمکش های محلی بر روی دیگر منابع آبی و غیره را در پی دارد.»
همچنین به محدود بودن فضای سبز اشاره شده و آورده‌اند: «همدان علیرغم قرار گرفتن در دامنه الوند، شهری است با فضای سبز بسیار محدود چرا که گسترش شهر همواره به سمت فضای سبز بوده است چه بسا که اگر در برهه ای از زمان جلوگیری مسئولین از اجرای نقشه های شهری نبود هم اکنون چیز ی از فضای سبز باقی نمانده بود و حالا که خوشبختانه مقام معظم رهبری پیرو تاکیدات مکرر گذشته خود به دولتمردان درباره حفظ جنگلها، مراتع بیان داشته بود، اخیراً نیز سیاستهای کلی حفظ محیط زیست را نیز درابعاد مختلف به روسای قوا ابلاغ نمودند که با اندکی تامل به تک تک بندهای این سیاست مشاهده می گردد اجرای این طرح (بویژه بدین روش) مخالف ایت سیاست گذاری است».
دره مرادبیک یکی از جاذبه های گردشگری استان است در این نامه نیز به اثرات مخرب طرح بر گردشگری استان تاکید شده و آمده است: دره مراد بیگ با وجود کوهسارها، و چشمه سارها و باغات از کم نظیر ترین مناطق توریستی شهر همدان است که در سطح کشور برای کسانیکه مطلعند زیانزد است و همواره در فصول مختلف مکانی برای گردشگردان اعم از وزرشکاران، مسافرین و دیگر اقشار از اقصی نقاط کشور بوده است( اجرای این طرح اثرات مخرب بسیاری در این رابطه دارد حتی اگر این آب در فصول غیر استفاده برای باغات انتقال داده شود) که البته این مهم از دید و نظر مسئولین امر، جامعه ورزشی، دوستداران محیط زیست، انجمنهای مرتبط و دیگر گروه ها مغفول نخواهد ماند و به طریق اولی اقدامات خود را جهت جلوگیری به عمل می آورند. مردم دره مراد بیگ با تقدیم 80شهید و اخیراً نیز در دفاع از حرم ائمه پیکر فرزندی دیگر را در آغوش کشید و همواره همراه با نظام و انقلاب بوده اند، لذا اینگونه اقدامات نسنجیده بدبینی آنان را به مسئولین در پی خواهد داشت.»
در پاین پیشنهادهایی برای ساماندهی وضعیت رودخانه شده و نوشته اند: «قریب دو سال است که دیوار کشی رودخانه ای که ا زمحل سکونت مردم عبور می کند در حال اجراست، لذا ضمن اجرای الباقی مسیر رودخانه و همچین جداسازی و هدایت فاضلاب که هم اکنون به داخل رودخانه میریزند به دو طرف حاشیه آن تا ابتدای ورودی به دره مراد بیگ که به بند معروف است، انتقال آب مورد نظر از این نقطه به محل ذخائر صورت پذیرد چون هم حساسیتهای به حق مردم مدیریت می شود و هم خسارتهای شمرده شده وجود نخواهد داشت. همواره مهار آبهای سطحی در پیش بینی ها و برنامه ها مورد توجه بوده، پس بهتر است دراین مسیر قدم بردارید که هم درازمدت است و تداوم دارد، هم کشاورزی توسعه می یابد، هم نیاز آب شرب، هم اشتغال، هم حفظ منابع خدادادی، هم فضای سبز، هم سلامت جامعه و در نهایت جلوگیری از هر رخداد منفی و ایجاد هر رخداد مثبت را در پی دارد.»
پس از امضای بیش از دویست نفر از نمایندگان باغداران و اهالی محل، علاوه بر استاندار همدان، رونوشت این نامه به مسئولان ارشد استان و مدیران سیاسی، امنیتی و متولیان این طرح ارسال شده است.
