اجرای طرح احیای دریاچه ارومیه برای احیای طبیعت و اقتصاد منطقه

به گزارش پایگاه خبری ارک نیوز _ مسعود تجریشی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا با اشاره به شرایط مناسب بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، افزود: علاوه بر بارندگی مناسب، حجم زیادی آب از سدهای بالادستی نیز وارد دریاچه شده است از این رو در وضعیت بسیار بدی قرار ندارد.

وی اظهار کرد:همچنین نهرهای منتهی به دریاچه نیز لایروبی و به هم متصل شده اند که با این اقدامات و وجود بارندگی ها، میلیاردها متر مکعب آب وارد دریاچه شده است.

تجریشی ادامه داد:در 10 سال گذشته هر سال شاهد کاهش 40 سانتی متری آب از پیکره دریاچه ارومیه بودیم اما امسال نسبت به سال های قبل فقط 4 سانتی متر کاهش تراز آب را داشته ایم که پیش بینی ما این است با تمام شدن سال آبی یعنی آخر شهریور تراز آب دریاچه حدود 17 سانتی متر کاهش خواهد یافت.

*** طرح انتقال آب حوضه به حوضه

رییس کارگروه علمی ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره طرح انتقال آب حوضه به حوضه از رود زاب به سمت دریاچه نیز گفت: قراربود این طرح برای توسعه کشاورزی در منطقه اجرا و استفاده شود که با رایزنی های انجام شده موفق به دریافت مصوبه هیات وزیران شدیم که آب انتقالی این طرح مختص دریاچه ارومیه باشد، با اجرای این طرح حدود 600 میلیون متر مکعب آب وارد بستر دریاچه می شود.

وی افزود: برای اجرای این طرح قرار است دو دستگاه حفاری وارد کشور شود که یکی از آنها در حال حرکت به سمت بندرعباس است و دیگری در مرحله انجام کارهای ترخیص از کشور مبدا است و تا آبان ماه به سمت کشور حرکت می کند و امسال کار حفاری آغاز می شود.

تجریشی با بیان اینکه قرار است این پروژه در سال 1398 به پایان برسد و آب وارد دریاچه ارومیه شود گفت:اعتباری حدود 340 میلیارد تومان برای اجرای طرح انتقال آب زاب در نظر گرفته شده که امیدواریم هر چه زودتر منابع آن تامین شود.

رود زاب رودی است که در ناحیه کردستان جاری است، سرچشمه این رود از کوه داروجان است و جلگه زاب را آبیاری می کند.

وی تاکید کرد: دولت از لحاظ تامین اعتبار مشکلی ندارد و هرچه دستگاه های اجرایی درخواست کردند دولت موافقت کرد که این نشان از عزم دولت در احیای دریاچه ارومیه دارد.

تجریشی ادامه داد: کل اعتباری که برای احیای دریاچه در نظر گرفته شده است حدود 25 هزار میلیارد تومان است که دولت با تمام آن موافقت کرده است زیرا دولتمردان می دانند اگر دریاچه احیا نشود باید صدها تا هزار برابر این عدد را هزینه کنند.

وی افزود: در شهر تبریز حدود 5 میلیون نفر زندگی می کنند که در صورت خشک شدن دریاچه نیاز به جابجایی دارند که همین جابجا کردن چنین جمعیتی به هزاران میلیارد دلار هزینه نیاز دارد.

*** انتقال آب سد سیلوه به دریاچه

تجریشی گفت: قرار است آب سد سیلوه واقع در 12 کیلومتری شمال غربی شهرستان پیرانشهرکه چیزی حدود 190 میلیون متر مکعب است از طریق کانال جلدیان وارد دریاچه ارومیه شود که به نظر می رسد در کمتر از یک سال آینده این آب در بستر دریاچه رها سازی شود.

*** احیای دریاچه امکان پذیر است

تجریشی گفت: احیای دریاچه از لحاظ اجرایی امکان پذیر است اما مساله مهم در این زمینه آگاهی مردم از عواقب خشک شدن دریاچه و میزان مشارکت آنها در احیای این حوضه آبی است و اینکه بدانند در صورت احیا نشدن دریاچه چه عواقبی در انتظار آنها است.

وی تاکید کرد: به عنوان مثال اگر کشاورزان تبریز و ارومیه به این جمع بندی برسند که اگر دریاچه احیا نشود یعنی کشاورزی و زندگی کردن در منطقه شدنی نیست قطعا تلاش بیشتری برای مشارکت خواهند داشت اما به علت نداشتن اطلاعات کافی هنوز به این باور نرسیده اند که این مساله بسیار خطرناک است.

تجریشی اظهار کرد:منظور از احیا یعنی رسیدن به حد اکولوژیک یعنی حدی که کشاورزی در آن باید به این نتیجه برسند که تغییرات جدی در روند کار خود ایجاد کنند به گونه ای که فعالیت آنها حول محورهای توسعه باشد، تولیدات افزایش و همزمان مصرف آب کاهش یابد و اگر دریاچه دوباره در شرایط خشکسالی قرار گرفت دیگر دچار مشکلات فعلی نشود.

*** عدم احیای دریاچه یعنی آینده سیاه اهالی منطقه

تجریشی به عوارض بهداشتی عدم احیای دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: سال گذشته در جزیره اسلامی ( یکی از جزیره های دریاچه ارومیه ) تحقیقی را با همکاری یکی از دانشگاه های بین المللی انجام دادیم که در آن از حدود 88 نفر بین 8 تا 13 سال انتخاب شدند.

به گفته وی این گروه سنی افرادی هستند که کمترین آسیب پذیری را دارند در حالی که افراد زیر 4 سال و بالای 65 سال بیشترین آسیب پذیری را دارند.

تجریشی ادامه داد: در این تحقیق از این افراد سه بار در روز آزمایش ریه گرفته شد نکته جالب این است که از این 88 نفر تقریبا 18 نفر از لحاظ بالینی دچار مشکلات ریوی شدند، بنابراین اگر نتوانیم به مردم بقبولانیم که اگر کاهش مصرف آب را در شهر و روستا نداشته باشند بروز انواع بیماری ها مانند سرطان پوست و آب مروارید در انتظار آنها است قطعا در آینده نه چندان دور منطقه دچار فاجعه بهداشتی خواهد شد.

وی گفت: برخی از افراد بومی به اعضای ستاد مراجعه می کنند و از مرگ و میر افراد بر اثر سرطان در منطقه زندگی خود گلایه می کنند این افراد اعتراف می کنند در حالی که تا چند سال گذشته هیچ نوع سرطانی در منطقه وجود نداشته است.

رییس کارگروه علمی ستاد احیای دریاچه ارومیه اظهار کرد: این بیماری ها آثاربهداشتی و عوارض خشک شدن دریاچه است که در انتظار جوامع محلی است و به مرور خودش را نشان می دهد.

*** سرما زدگی عارضه دیگر خشک شدن دریاچه ارومیه

تجریشی گفت: از سوی دیگر سرما زدگی در منطقه بسیار زیاد شده است زیرا دریاچه در هوای گرم و سرد منطقه تعادل ایجاد می کرد اما اکنون چون دریاچه خشک شده است دیگر منبعی وجود ندارد که انرژی سرد هوا را جذب کند بنابراین در زمستان هوا سردتر و تابستان هوا گرمتر شده است.

وی افزود: همچنین خاک های کشاورزی به مرور شور و بی مصرف می شوند ، از سوی دیگر غبار گرد و خاک ناشی از بستر خشک دریاچه بر روی برگ درختان می نشیند و آنها را از بین می برد، در واقع این فاجعه ای است که به تدریج در حال رخ دادن است که اگر در بدنه اجرایی منطقه و مردم آن حساسیت لازم ایجاد نشود آینده سیاهی در انتظار اهالی منطقه است.

تجریشی افزود: برای بالا بردن میزان حساسیت مردم و افزایش اطلاعات عمومی گروههای آموزشی در منطقه شکل گرفته است که قطعا در این میان نقش رسانه ها نیز بسیار حایز اهمیت است.

*** ایجاد گشت های منابع آبی

وی گفت:امسال گشت و بازرسی ها از حوضه های آبی منتهی به دریاچه را با جدیت دنبال می کنیم، برای آن منابع مالی خوبی در نظر گرفته شده است، این کار با هدف کنترل برداشت های غیر مجاز انجام می شود که با اجرای آن امیدواریم حجم قابل توجهی آب وارد بستر دریاچه شود.

به گفته وی پیش بینی ها حاکی از آن است که وضعیت از لحاظ خشکسالی بد نخواهد بود که امیدواریم بارندگی های خوبی داشته باشیم.

وی تاکید کرد: نباید بگذاریم دریاچه در دو تا سه سال اول کامل از بین برود زیرا از بین رفتن دریاچه یعنی بروز توفان های گرد و غبار و و این به معنای نابودی کامل منطقه است.

*** اختصاص 2 هزار میلیارد تومان برای سال اول

تجریشی اظهار کرد: امسال حدود 2 هزار میلیارد تومان اعتبار برای احیای دریاچه اختصاص یافت و علاوه بر این از توان و تجربه کشورهای زیادی از جمله امریکا، روسیه و استرالیا و برخی کشورهای آفریقایی نیز استفاده کردیم تا این اعتبار هدر نرود.

وی تاکید کرد: اگر دستگاه های اجرایی و مردم با جدیت وارد صحنه شوند 10 سالی که برای احیای دریاچه در نظر گرفته شده است جواب خواهد داد.

دریاچه ارومیه، بزرگترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا است. آب این دریاچه بسیار شور است و بیشتر از رودخانه های زرینه رود، سیمینه رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می شود.

این دریاچه چند سالی است با بحران خشکی مواجه شده و بیش از 95 درصد آب خود را از دست داده است، اکنون ستاد احیای دریاچه ارومیه با تصویب 26 پیشنهاد در قالب مصوبه ای تلاش می کند این حوضه آبی ارزشمند را نجات دهد.